O’. A. Farmanov
Yuklama va dam olish jarayoninig o’zaro bog’langan tarkibiy
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.4.Yuklama va dam olish jarayoninig o’zaro bog’langan tarkibiy qismlari sifatida Mashq og’irligi deganimizda mashqni bajarish jarayonida organizmning funksional faolligi darajasi tinch holatga nisbatan qo’shimcha bo’lgan og’irlik hamda bu holatda kechiriladigan 24 qiyinchiliklarning darajasi ko’zda tutiladi.Og’irlikning tashqi va ichki tomonlarini ajratish muhimdir. Uning tashqi tomoni jismoniy harakatning hajmi va tezkorligi parametrlari bilan belgilanadi, ichki tomoni esa mashqlar natijasida organizmda ro’y beradigan siljishlar natijasi katta-kichikligi bilan belgilanadi. Organizmning boshlang’ich holati nisbatan bir xil bo’lganida og’irlikning tashqi va ichki tomonlarida muayyan muvofiqligi mavjuddir. Tashqi parametrlar bo’yicha bir xil parametrlar funksional siljishlarning bir xildagi amaliy katta-kichikligiga to’g’ri keladi: tashqi parametrlar bo’yicha og’irlik qancha ko’p bo’lsa, organizmdagi siljishlar ham shunchalik ko’payadi va aksincha, og’irlik qancha kam bo’lsa, siljishlar ham kamayib boradi. Og’irlikning intensivligi - bu musukullar harakati tomonidan organizmlarga qo’yiladigan talablar darajasidir. U yoki bu lahzada bajarilayotgan ishning keskinligi va vaqt doirasida mujassamlashishi bilan ham belgilanadi. Xususan, og’irlik intensivligi ish kuchi, tiklanish harakatining tezligi va harakat tezkorligi bilan belgilanadi. Alohida mashqni bajarish jarayonida og’irlikning hajmi va intensivligi teskari proporstional holatda bo’ladi, ya’ni mashqdagi og’irlik qanchalik ko’p bo’lsa, uning intensivligi shunchalik kam bo’ladi. Va aksincha, intensivlik qancha yuqori bo’lsa, hajm parmetrlari shunchalik kam ko’rsatkichlarga ega bo’lishi mumkin. Hordiqlar orasidagi intervallarning ushbu xillari har bir alohida mashg’ulot davomida tiklanishning sharti sifatida ishlatiladi. Tiklanish va adaptatsiya jarayonlarining umumiy yo’nalashaga ta’sir qiladigan mashg’ulotlarorasidagi hordiq oraliqlarini ham hisobga olish lozimdir. Ushbu borada oddiy va superkompensator bo’lib hisoblanadigan intervallarni alohida ta’kidlash kerak. Bu intervallar mashg’ulotlarning foydali tomonlarini jamlashga yordam berar ekan organizmning funksional imkoniyatlariga yuqori talablar qo’yilish imkonini beradi va katta mashg’ulotlarning umumiy ta’sirchanligini oshirishga imkon yaratadi. Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|