O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

Ishonchlilik fanining ravnaqiga chet el olimlaridan R.Barlou, F.Proshan,
D.R.Koks, B.L.Smit, K.Kapur, L.Lamberson, B.V.Gnedenko, A.D.Solov’ev,
I.A.Ushakov, I.N.Kovalenkov hamda mamlakatimiz olimlaridan Lebedev
O.V., To'ychiev N.J., Mamajanov R.K., Saxobov O., Mambekov K. va
boshqalar munosib hissa qo‘shganlar.
14.8.1.Ishonchlilik nazariyasining asosiy tushunchalari
Har qanday konstruksiyani ishonchliligini aniqlash uchun quyidagi me­
zonlar va ko'rsatkichlar aniqlanishi zarur.
BoshlangMch buzilmaslik, berilgan vaqt orasida konstruksiyani tay­
yorlash, tekshirish va boshlangMch foydalanish davrida beshikast ish-
lash ehtimoli - ishonchlilikning asosiy ko‘rsatkichi hisoblanadi. Bu 0 va
1 qiymatlar oraligMda boMadi.
Umrboqiylik (долгосрочность) - deganda belgilangan foydalanish
sharoitida konstruksiyaning beshikast ishlash muddati tushuniladi.
Ta’mirlashga moyillik - konstruksiya elementlarining ta’mirlashga
qarshilik darajasi. Elementlar qanchalik ko‘p ta’mirlansa, ishonchlilik shun-
cha ko‘p ta’minlanadi va umrboqiyligi oshib boradi.
Ehtimollik nazariyasida hodisaning holatini aniqlovchi tasodifiy miq-
dorlar va funksiyalar mavjud. Bu asosiy ko‘rsatkichlar quyidagilardir:
Tasodifiy qiymatlar - X, qiymati oldindan noma’lum, ya’ni turli vaqt-
larda turlicha qiymatlar qabul qilishi mumkin boMgan qiymatlardir. Taso­
difiy qiymatning mavjud boMishi tarqalish ehtimolligi P(x) bilan belgila­
nadi va quyidagi miqdorda boMadi: ^ Р ц  = 1 . Masalan, mashinalar, samo-
lyot konstruksiyalariga ta’sir qiluvchi yuklar tasodifiy qiymatlarga misol
boMa oladi, chunki ular bir vaqtning o‘zida turlicha qiymatga ega boMishi
mumkin.
Matematik kutilma - tasodifiy qiymatlaming eng ko‘p ehtimoliylik