O’quv ishlari prorektori 2021y prof. S. Soleev

1. Ya. ning oliy nerv faoliyatining xususiyatlari va tiplari;
2. Uning psixikasiga tug’ma jarohatlarning tasiri bormi va ularning oqibatlari mavjudmi;
3. Tug’ma duduqlanish va janjal boshlanish bilan tezda uning ogzaki fikrining susayishi o’rtasidagi munozaralarning o’zaro tasiri.
4. Uzoq davomli jarohatlovchi psixologik muhitlar va jinoyat sodir qilishdagi yaqqol holatlar, hodisalar.
Himoyachining talabnomasi quyidagi asos bo’yicha rad etildi, yani sud- psixologik ekspertizasi sudda o’tkazilmaydi. Hukmda sudlanuvchining birdaniga kuchli psixik hayajonlanish natijasida harakat qilmaganligi ko’rsatilgan. Bu xulosa quyidagicha asoslangan, yani otasining onasini o’ldirish haqidagi qo’rqitish, haqoratlash va janjallar oldindan va uzluksiz raviщda bo’lib turgan va bular sudlanuvchi uchun hyech qanday yangilik emas.
Shunday qilib, bu muhim jabhalar sudlanuchi harakatini kvalifikasiya qilish uchun hamda psixik holatlarni tiklaщda obyektivlikka erishish maqsadida ularning qarorida ekspert psixologik ekspertizaga qatnashtirish masalasini qo’yish zarur. Sudlanuvchining kuchli psixik hayajonlanish holatini birdaniga kelib chiqqanligini sud- psixologik ekspertizasi jarayenida ekspert psixologlar tomonidan tasdiqlanishi, sudning o’z xulosasini o’zgartirishga olib kelishi lozim va sudlanuvchi harakatining yuridik tasnifini o’zgartirishga olib keladi.
Fiziologik affektning informativ belgilari
Uzoq yillar davomida «Ayblanuvchi jinoyat sodir qilayotgan vaqtida affekt holatida bo’lganmi?» degan savol yuristlar tomonidan mustaqil, mutaxassislar yordamisiz hal qilinar edi. Bu borada sudpsixiatrik ekspertizasining imkoniyatlari cheklanganligi hisobga olinmasdi.
Fiziologik affekt psixik holatdan chiqmagan holda, kutilmagan tarzda qisqa vaqt oralig’ida katta kuch bilan sodir bo’lib, psixologiya doirasida o’rganiladi. Normal affekt bilan patologik affekt oralig’idagi farqni ko’rsatish uchun sog’lom odamdagi neyrodinamik jarayonni asos qilib olish tabiiy holdir.
Birlamchi affektning sabablarini kuzatish orqali fizio­logik holdagi psixologik tabiiylikni ko’rish mumkin, shuning uchun ham tahlil qilinayotgan psixik holatni psixologik affekt deb atash maqsadga muvofiq.
Hozirgi zamon psixologiya adabiyotlarida «affekt» tushunchasi hyech bir to’ddirishsiz aniq ifodalanishiga ega.
Keltirilayotgan mulohazalar shuni ko’rsatadiki, fiziologik affekt sud- psixologik ekspertizasiga taalluqli bo’lib, buning dalili sifatida patologik va fiziologik affekt oralig’idagi farqni yotig’i bilan ko’rib chiqishi masalasi yotadi.
Psixiatriyada patologik affekt shunday xarakterlanadiki, u o’tkir qisqa muddatli psixik buzilish jarayoni bo’lib, alohida favqulodda to’satdan paydo bo’luvchi va mujassamlashtiruvchi holatdir, yani: