avval egallangan bilimlarni mustahkamlab, qo‘shimcha ma’lumotlar
bilan
boyitishadi. O‘rtoqlarining javoblariga qo‘Shimcha qilishga yoki yechilmay qolgan
savollarga javob berishga shaylanish orqali o‘rganilgan
mavzuni aniqlashtirishga
harakat qiladi.
Nazoratning
tarbiyalash vazifasi
shundan iboratki, o‘quvchilar tekshirishga
tayyor bo‘lish uchun darslarni o‘z vaqtida tayyorlaydilar, bo‘sh vaqtlaridan unumli
foydalanishga harakat qiladilar, intizomga o‘rganadilar.
Shuningdek, tekshirish va baholash o‘quvchining o‘z bilimlari va
qobiliyatlarini o‘zi mustaqil aniqlashiga ham yordam beradi. O‘zidagi
kamchiliklarni ko‘ra olishga va uni tugatish yo‘llarini izlashga ko‘maklashadi.
Lekin o‘quvchining bilimini baholashda o‘qituvchi nohaqlikka yo‘l qo‘ysa,
o‘quvchi bilan o‘qituvchi o‘rtasida ziddiyat kelib chiqadi.
Uy vazifalarining esa
haddan ziyod ko‘p bo‘lishi ham o‘quvchilarning yuzaki dars tayyorlashiga olib
keladi.
Eng
asosiysi, o‘zlashtirishni hisobga olish, shaxsning
ijobiy fazilatlarini
shakllantirish, yaxshi o‘qishga xohish uyg‘otish, o‘quv ishlariga vijdonan
yondashish, javob berishga tayyorlanishda mustaqil bo‘lish
hamda bilish
faoliyatini chuqurlashtirishga qaratilmog‘i lozim.
Agar nazoratning o‘qitish va tarbiyalash vazifalari to‘g‘ri amalga oshirilsa,
shaxsning tafakkurini rivojlantirishga, his-tuyg‘ulari
va axloqiy sifatlarini
tarbiyalashga imkon tug‘iladi. Bu esa o‘z-o‘zidan nazoratning
rivojlantiruvchi
vazifasi
sanaladi.