158
çəkib. Bəzən də qaranlığı ehtiyatla təxirə salıb,
xoĢbəxt və günəĢli bağlar çəkib, elə hey bu ən
xoĢbəxt sona yetiĢəcəyi ən münasib vaxtı axtarıb.
YetmiĢ yaĢında olanda Sultan Hüseyn Bayqara bu
böyük ustadı mükafatlandırmaq üçün saxlayıcı
xəzinəsinə yığılıb kilid üstündən kilid vurulmuĢ
minlərlə kitabın səhifələrini onun qarĢısında açdı.
Ustad Mirək silahlar, ipək və məxmər qumaĢlarla,
qızılla dolu xəzinə otağının qızıl Ģamdanlarının
iĢığında heratlı qədim ustadların hərəsi bir əfsanə
olan kitablarının möcüzəvi səhifələrinə üç gün, üç
gecə sərasər baxandan sonra kor oldu. Allahın
mələklərini qarĢılayan kimi, kamillik və təvəkküllə
qarĢıladığı bu yeni vəziyyətindən sonra böyük ustad
bir daha heç danıĢmamıĢ, heç rəsm də çəkməmiĢdi.
«Tarixi-RəĢid»in müəllifi Mirzə Məhəmməd
Heydər Duğlat bunu Allahın əbədi zamanının
mənzərələrinə qovuĢmuĢ nəqqaĢın sıravi bəndələr
üçün hazırlanan kitab səhifələrinə artıq heç bir
zaman geri dönməməsiylə izah eləyir, deyir ki, kor
nəqqaşın xatirələrinin Allaha çatdığı yerdə mütləq
sükut, xoşbəxt qaranlıq və boş səhifələrin
sonsuzluğu var.
***
159
Ustad Osmanın korluq və hafizə barədə
sualını Qaranın, əslində, cavabımı öyrənməkdən
çox, əĢyalarıma, otağıma, rəsmlərimə rahat baxmaq
üçün soruĢduğunu, əlbəttə, duyurdum. Amma yenə
də danıĢdığım hekayələrin qəlbinə iĢlədiyini
görməkdən xoĢbəxt oldum. «Korluq şeytanın və
günahın girə bilməyəcəyi xoşbəxt aləmdi», – dedim.
«Təbrizdə, – Qara dilləndi, – ustad Mirəyin
təsiriylə korluğu Allahın ehsanı, ən böyük
comərdlik hesab eləyən qədim üsul nəqqaĢlarından
bəziləri
yaĢları
artdığı
halda
hələ
kor
olmamalarından
utandıqlarına,
bunun
qabiliyyətsizlik və bacarıqsızlıqlarının sübutu
sayılacağından qorxduqlarına görə indi də korları
yamsılayırlar. Qəzvinli Cəmaləddinin də təsirini
daĢıyan bu əxlaq üzündən bəziləri, əslində, kor
olmadıqları halda, aləmə kor kimi baxmağı
öyrənmək üçün qaranlıqda güzgü arasında oturub
qəndilin solğun alovunun iĢığında heratlı qədim
ustaların səhifələrinə həftələrlə yemədən-içmədən
baxırlar.
Qapı döyüldü. Açıb baxdım, nəqqaĢxanadan
gözəl gözlərini geniĢ açmıĢ Ģəyird müzəhhib Zərif
əfəndi qardaĢımızın meyitinin susuz quyuda
tapıldığını, cənazəsinin Mehrimah camesindən
ikindi vaxtı götürüləcəyini dedi, sonra xəbəri
160
baĢqalarına çatdırmaq üçün qaçıb getdi. Allah, sən
bizi qoru.
15. MƏNİM ADIM ESTERDİ
Eşqmi insanı səfeh eləyir, yoxsa təkcə
səfehlərmi aşiq olur? Ġllərdən bəri boğçaçılıq,
aradüzəldənlik eləyirəm, bunun cavabını bilmirəm.
Çox istərdim ki, bir-birinə vurulduqca daha da
ağıllanan, daha da hiyləgər olub ağılla bicliklər
iĢlədən bir cüt, üstəlik bir kiĢi tapım. Bildiyim
budu: kişi bicliklərə, kiçik tələlərə, hiylələrə əl
atırsa, deməli, qətiyyən aşiq olmayıb. Qara
əfəndimizsə hələ indidən soyuqqanlığını itirdiyini,
mənimlə ġəkurədən danıĢanda belə bütün ölçüləri
əldən verdiyini göstərir.
Bazar yerində ġəkurənin elə hey onun
barəsində
düĢündüyünü,
məndən
cavabını
soruĢduğunu, onu heç belə görmədiyimi, bunun
161
kimi hamıya söylədiyim nəqarəti əzbərdən dedim.
Üzümə elə baxırdı ki, ona yazığım gəldi. Mənə
verdiyi
məktubu
«tələm-tələsik»
ġəkurəyə
aparmağımı tapĢırdı. Bütün səfehlər eĢqlərində
sanki çox məxsusi tələskənlik tələb eləyən
vəziyyətin olduğunu fikirləĢib, sevgisinin Ģiddətini
üzə çıxarıb aĢiqlərinin əlinə silah verir: onlar da
ağıllıdılarsa, cavabı gecikdirirlər. Nəticə: eşqdə
tələskənlik işləri gecikdirir.
Buna görə Qara əfəndi «tələs, tələs» deyə
verdiyi məktubu əvvəlcə baĢqa bir yerə apardığımı
bilsəydi, mənə Ģükür eləyərdi. ÇarĢı yerində onu
uzun-uzadı
gözləyəndə donmuĢdum. Dedim,
isinmək üçün əvvəlcə yolumun üstündəki
övladlarımın birinin yanına gedərəm. Mən
məktubunu daĢıyıb, öz əlimlə evləndirdiyim
qızlarıma «övladım» deyirəm. Bu yassar qız mənə
elə minnətdardı ki, hər dəfə gələndə pərvanə kimi
baĢıma dolanmaqdan baĢqa, əlimə bir neçə ağca da
dürtür. HamiləymiĢ, sevincliydi. Cökə qaynatdı,
ləzzət ala-ala içdim. Tək qalanda Qara əfəndinin
verdiyi pulları da saydım. Ġyirmi ağcaydı.
Yenə yola düzəldim. Ara küçələrdən, palçığı
donub keçilməz hala düĢmüĢ miskin keçidlərdən
keçdim. Evin qapısını döyəndə zarafatcıllığım
tutdu, qıĢqırdım.
Dostları ilə paylaş: |