O‘zbekiston respublikasi bosh prokuraturasi akademiyasi axmedova sabrina shuxrat qizi
Yüklə 9,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
31 II BOB. «AYBGA IQRORLIK TO‘G‘RISIDA KELISHUV» INSTITUTI TARAFLARINING VA SUDNING VAKOLATLARI 2.1. “Aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv”ni tuzish jarayonida prokurorning roli O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual qonunchiligiga ko‘ra aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzishda himoyachi va prokuror asosiy ahamiyatga ega protsess ishtirokchilari sanaladi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat- protsessual kodeksining 382-moddasida prokurorning vakolatlari sanab o‘tilgan bo‘lib, ulardan biri sifatida gumon qilinuvchi va ayblanuvchi bilan aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish vakolati ham keltirib o‘tilgan. Bundan tashqari O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining 586 1 -moddasida aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv va uni tuzish shartlariga alohida ta’rif berilgan bo‘lib, unga ko‘ra: “Aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv jinoyat ishini yuritishni o‘ziga nisbatan qo‘yilgan gumonga, ayblovga rozi bo‘lgan, jinoyatning ochilishiga faol ko‘maklashgan va keltirilgan zararni bartaraf etgan gumon qilinuvchining yoki ayblanuvchining iltimosnomasiga asosan nazorat qiluvchi prokuror bilan ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan, uncha og‘ir bo‘lmagan va og‘ir jinoyatlar bo‘yicha tuziladigan kelishuvdir”. Ushbu normadan kelib chiqadiki, nazorat qiluvchi prokuror aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv tuzish jarayonini boshqaruvchi va qonuniylikni ta’minlovchi markaziy ishtirokchidir. Bundan tashqari nazorat qiluvchi prokuror aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuvning haqiqattan ham 1) gumon qilinuvchi, ayblanuvchi o‘z harakatlarining mohiyatini, shuningdek o‘zi bergan iltimosnomaning oqibatini anglab yetganligini; 2) iltimosnoma ixtiyoriy ravishda va ishda ishtirok etayotgan himoyachi bilan maslahatlashuvlar o‘tkazilganidan keyin berilganligini; 3) gumon qilinuvchi, ayblanuvchi surishtiruv yoki tergov organi tomonidan qo‘yilgan gumonni yoxud ayblovni, ish bo‘yicha mavjud bo‘lgan dalillarni, shuningdek yetkazilgan zararning xususiyati va miqdorini inkor etmaganligi hamda uni bartaraf etganligini tekshiradi. 32 Agar aybiga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuvni tuzish jarayonida quyudagi holatlar aniqlansa, kelishuv tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi: 1) ushbu Kodeksning 61-bobida belgilangan tartibda tibbiy yo‘sindagi majburlov choralarini qo‘llash uchun asoslar mavjud bo‘lsa; 2) shaxs tomonidan bir nechta jinoyat sodir etilgan bo‘lib, ulardan loaqal bittasi ushbu moddada belgilangan talablarga to‘g‘ri kelmasa. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsesual kodeksining 586 3 -moddasiga ko‘ra: “Aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqidagi iltimosnoma jinoyat ishini yuritayotgan surishtiruvchiga, tergovchiga taqdim etiladi. Surishtiruvchi, tergovchi aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish to‘g‘risidagi iltimosnomani olgan paytdan e’tiboran yigirma to‘rt soat ichida jinoyat ishi materiallarini kelishuv tuzish masalasini hal qilish uchun prokurorga yuboradi. Prokuror kelishuv tuzish to‘g‘risidagi iltimosnomani u kelib tushgan paytdan e’tiboran yetmish ikki soat ichida surishtiruvchi yoki tergovchi hamda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi, uning himoyachisi ishtirokida ko‘rib chiqadi va ushbu Kodeksning 586 1 - moddasida ko‘rsatilgan talablarga rioya etilganligini tekshiradi. Zarur hollarda, prokuror jabrlanuvchini yoki fuqaroviy da’vogarni ham kelishuv tuzish masalasini ko‘rib chiqish uchun jalb qiladi”. Bundan tashqari, prokuror kelishuv tuzish haqidagi iltimosnomani ko‘rib chiqayotganda: 1) jinoyat ishi materiallarini va taqdim qilingan yoki talab qilib olingan qo‘shimcha materiallarni o‘rganadi, kelishuv tuzishning asoslarini tekshiradi, shuningdek gumon qilinuvchining, ayblanuvchining kelishuv predmeti bo‘lgan harakatlarni amalga oshirish imkoniyatlarini baholaydi; 2) gumon qilinuvchi, ayblanuvchi aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuvning barcha shartlari bilan tanishgan-tanishmaganligini, iltimosnomani ixtiyoriy ravishda va o‘z xohishi bilan, shuningdek himoyachi bilan muhokama qilganidan keyin bergan- bermaganligini, unga nisbatan biron-bir tazyiq yoki majburlov o‘tkazilgan- 33 o‘tkazilmaganligini, tuzilayotgan kelishuvning mohiyatini tushungan- tushunmaganligini aniqlaydi. Shundan keyin prokuror, agar kelishuvga asosan hukm chiqarilib, jazo tayinlanganidan keyin gumon qilinuvchining, ayblanuvchining bila turib yolg‘on ko‘rsatuvlar berganligi yoki tergovdan biron-bir muhim va ish uchun ahamiyatli bo‘lgan ma’lumotlarni qasddan yashirganligi, kelishuvda nazarda tutilgan shartlar va majburiyatlarni bajarmaganligi aniqlansa, hukm qayta ko‘rib chiqilishi mumkinligini aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqida iltimosnoma bergan gumon qilinuvchiga, ayblanuvchiga tushuntiradi. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsesual kodeksining 586 4 -moddasiga ko‘ra: “Prokuror aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqidagi iltimosnomani ko‘rib chiqib, quyidagi qarorlardan birini qabul qiladi: 1) aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqidagi iltimosnomani qanoatlantirish haqida; 2) aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqidagi iltimosnomani rad qilish to‘g‘risida. Prokuror tomonidan aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzish haqidagi iltimosnomaning rad qilinishi gumon qilinuvchi, ayblanuvchi va uning himoyachisini ushbu masala yuzasidan takroran iltimosnoma berish huquqidan mahrum etmaydi”. Endi esa e’tiborimizni O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsesual kodeksining 586 5 -moddasida belgilanagan kelishuvning mazmuniga qaratamiz. Yüklə 9,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|