O‘zbekiston respublikasi bosh prokuraturasi akademiyasi axmedova sabrina shuxrat qizi
XULOSA VA TAVSIYALAR…………………………………………...…..77-79
Yüklə 9,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev KIRISH Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati.
| XULOSA VA TAVSIYALAR…………………………………………...…..77-79
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ……………………….……………80-84 ILOVALAR...………………………………………………….……………85-109 3 Jamiyatda ijtimoiy adolat tamoyilini qaror toptirish borasidagi asosiy vazifamiz – bu adolatli qonunlar qabul qilishdan dalolat. Qisqacha aytganda, qonun adolatli bo‘lsa, u inson huquqlarini amalda himoya qilsa, shundagina odamlar qonunni hurmat qiladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev KIRISH Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Hozirgi kunda shaxsning huquq va erkinliklarini ta’minlash dunyo hamjamiyatida turgan eng muhim masalalardan biridir. Shu asnoda jinoyat protsessida shaxsning huquq va erkinliklarini himoya qilishni ta’minlaydigan mexanizmlarning takomillashtirilishi alohida ahamiyatga ega. Jinoyat-protsessual va boshqa qonunchilikka borgan sari ko‘proq tatbiq etilayotgan hamda o‘zining ijobiy natijasini ko‘rsatayotgan liberallashtirish bugungi kunda yanada dolzarb masalalarni ko‘tarishni taqozo etmoqda, chunki qonun inson qadriyatlari bilan uzviy bog‘liq bo‘lishi to‘g‘risidagi konstitutsiyaviy talab huquqiy demokratik davlat qurish va adolatli fuqarolik jamiyatini shakllantirishning shartlaridan biridir. Jinoyat protsessida aybga iqrorlik bo‘yicha kelishuv ana shunday zaruriy institutlardan biri hisoblanadi. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual qonunchiligi sohasida qilinishi kerak bo‘lgan islohotlar rejasi “O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat va jinoyat- protsessual qonunchiligini takomillashtirish Konsepsiyasi”da o‘rin egalladi. Ushbu Konsepsiyada jinoyat protsessining yangi shakl va tartib-taomillarini joriy etish masalalari haqida fikr yuritilib, sudga qadar va sud bosqichida soddalashtirilgan ish yuritish tartib-tamoyillarini yanada rivojlantirish, sud-tergov harakatlarining innovatsion shakllari va uslublarini joriy etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. Shu bilan birga ushbu Konsepsiyadan milliy xususiyatlar va sharoitlarni e’tiborga olgan 4 holda jinoyat va jinoyat-protsessual qonunchilikka ilg‘or xorijiy tajribani implementatsiya qilish kabi islohotlar natijasi ham kutilayotgan edi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi PF-60-son Farmonining 1-Ilovasi bilan tasdiqlangan “2022-2026-yillarga mo‘ljallangan yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi” jinoyat, jinoyat-protsessual va jinoyat- ijroiya qonunchiligini takomillashtirish siyosatini izchil davom ettirish, jinoiy jazolar va ularni ijro etish tizimiga insonparvarlik tamoyilini keng joriy etish maqsadini belgilab berdi. Bugungi kunda qonunchiligimiz uchun yangi yoʼnalishlardan biri boʼlgan aybga iqrorlik toʼgʼrisidagi kelishuv institutini chuqur o‘rganish va uni yanada takomillashtirish huquqshunoslar oldida turgan dolzarb masalalardan biridir. Haqiqattan ham, sud, tergov, prokuratura organlarida ish hajmi salmog‘i soddalashtirilgan ish yuritish tartib-tamoyillarini yanada rivojlantirishga juda muhtoj. Konsepsiyada o‘rin olgan islohotlar amalda O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 18-fevraldagi “Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslariga hamda Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi 675-sonli Qonun bilan O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat va Jinoyat-protsessual kodeksiga xorij amaliyotida keng qo‘llaniladigan “Aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv” instituti joriy qilinishi bilan o‘z tasdig‘ini topdi. Mamlakatimiz jinoyat- protsessual qonunchiligi tarixida mutlaqo yangi bo‘lgan, shu bilan birga dunyoning ilg‘or mamlakatlarida keng ko‘lamda qo‘llaniladigan ushbu institutning milliy qonunchilikka implementatsiya qilinishidan ko‘zlangan maqsad sud bosqichida soddalashtirilgan ish yuritish tartib-tamoyillarini yanada rivojlantirish, sud-tergov harakatlarining innovatsion shakllari va uslublarini joriy etish edi. Jinoyat- protsessual qonunchiligimiz uchun aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv mutlaqo yangi institut bo‘lganligi sababli mazkur masala yuzasidan xorijiy mamlakatlar tajribasini o‘rganish va milliy xususiyatlarimizni hisobga olib, amaldagi aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv institutini yanada takomillashtirish muhim ahamiyatga ega. Qayd etish joizki, aybga iqrorlik – jinoyat ishini yuritishga mas’ul bo‘lgan davlat organlari bilan gumon qilinuvchi va ayblanuvchi o‘rtasida qo‘yilgan ayblov 5 bo‘yicha kelishish yo‘li bilan tayinlanishi lozim bo‘lgan vositadir. Xorijiy davlatlar jinoyat protsessida o‘z aybini tan olish bilan aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv instituti uzviy bog‘liqdir. Xususan, bu institut AQSH jinoyat protsessining tarkibiy qismi bo‘lib, amalda 150 yildan ortiq vaqt mobaynida qo‘llanilib kelmoqda 1 . O‘z navbatida AQSH odil sudlov tajribasida ushbu institutning keng ko‘lamda va uzoq vaqt amalda bo‘lganligiga qaramasdan, ayblanuvchining aybi to‘la, har tomonlama, xolisona, isbotlangan bo‘lishi kelishuv tuzishning zaruriy shartidir. Yangi institutning milliy qonunchiligimizga tatbiq etilganligi ko‘pgina ijobiy natijalarni keltirib chiqaradi. Xususan, aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv instituti jinoyat- sudlov ishlarini yuritish jarayonini sezilarli darajada qisqartirishga olib keladi, shubhasiz, jinoyat protsessi ishtirokchilarining vaqti, mablag‘i tejalishiga, jamiyatda nizolarning sonini kamaytiradigan odil sudlov rivojlanishiga olib keladi 2 . Shuni ta’kidlash joizki, aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuvning jinoyat protsessual qonunchilikka olib kirilganligining bir qancha ijobiy jihatlari mavjud: Yüklə 9,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|