O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi

2. Turistlarning sayohat maqsadlari
Sayohat va turizm o'zaro bog'liq tushunchalar bo'lib, inson hayotining ma'lum bir usulini ifodalaydi. Bunga dam olish, faol (faol) yoki passiv (passiv) o'yin-kulgi, sport, ekologik ong, savdo, ilm-fan, shifo va boshqalar kiradi. Biroq, har safar sayohatni boshqa faoliyat turlaridan ajratib turadigan o'ziga xos harakat mavjud - shaxsning vaqtincha boshqa joyga, mamlakatga, qit'aga ketishi, doimiy yashash joyidan ko'chishi. Aytishimiz mumkinki, turizm sayohatning yangi turi, uning o'ziga xos hodisasidir. Turizm aniq tavsiflovchi tavsif va tavsifga ega. Sayohat va turizm o'rtasidagi asosiy farq - bu aniq maqsadning mavjudligi. Maqsad - muayyan maqsadga erishishga qaratilgan umumiy orzu. Ana shu maqsad insonning mehnati va orzu-umidlarini yo‘naltiradi. Har bir sayohat yoki sayohatning markazida uni uyg'otadigan asosiy maqsad yotadi. Bu maqsadni yo'qotish yoki unga erisha olmaslik bu sayohatni turizmga kiritmaslik uchun asos bo'ladi, aks holda turist qanoatlanmaydi. Shunday qilib, har qanday sayohat yoki turistik sayohat asosiy maqsadga ega bo'lib, unga ko'ra ushbu sayohatning turizmning ma'lum bir turiga tegishliligi aniqlanadi, turist va uning turi u yoki bu statistik ma'lumotlarga kiritiladi va turli xil imtiyozlar ham taqdim etiladi. . unga. Sayohatning eng keng tarqalgan maqsadlari dam olish, o'yin-kulgi, davolanish, mehmondo'stlik, sport, din va biznesdir. Barcha aniqlanmagan maqsadlar bir xil imtiyozlarga ega. Masalan, O‘zbekiston Respublikasiga kelayotgan turistlarning asosiy maqsadlari quyidagi jadvalda keltirilgan. 7 1-jadval. Turistlarning O‘zbekistonga kelishining asosiy maqsadlari. Ishda O'qish, o'qish Ish Savdo Dam olish, ta'til, bo'sh vaqt Qarindoshlarni ziyorat qilish Reabilitatsiya Diniy, ziyorat maqsadlarida Jami 87 45 4 75 1422 20O34O391 126 Turizm turlari bilan birga: Kirish turizmi 43 7 1 21 2652 152 45 14 149 15 Ichki turizm 19 13 3 39 1006 79 317 234 85 Rezident 44 38 3 54 1158 124 331 3 83 10 Oshu bilan bir xil, shu jumladan O25 tourizm turlari bilan: 45 14 149 15 Ichki turizm 19 13 3 29 1006 79 317 234 85 shahar tashqarisi 43 7 1 21 264 76 9 8 26 hamda turizm turlari bilan: kirish turizmi 43 7 1 21 264 76 9 8 26 . 2011-yil 4-iyundan 1-iyulgacha bo‘lgan davrda O‘zbekistonga kirish turizmida xorijiy fuqarolar – 455 nafar, chiqish turizmida O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari – 45 nafar, ichki turizmda O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari – 1785 nafar ishtirok etgan. . anketalar va tahlil natijalari asosida tuzilgan. Turizm birinchi navbatda turistlarning dam olishi va davolanishiga qaratilgan. Bu juda muhim. Har qanday tejamkor xo‘jayin o‘z xodimining (umuman, jamiyat a’zosi, yurt fuqarosi) mehnatini qadrlaydi, uni sog‘lom, jamiyatga foydasi tegadigan inson bo‘lishini istaydi. Nosog'lom fuqarolar samarali ishlay olmaydilar. Ular soliqlarni samarali to‘lay olmasligi va g‘aznaga hissa qo‘sha olmasligi mumkin. Shuning uchun odamlarga dam olish, jismoniy va ma'naviy quvvat olish imkoniyatini berish kerak. O‘zini hurmat qiladigan davlat o‘z fuqarolarining sog‘lig‘i haqida qayg‘uradi, tegishli sharoitlarni yaratadi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko‘ra: ish bilan ta’minlangan barcha fuqarolar dam olish huquqiga ega. Ish vaqti va haq to'lanadigan ta'tilning davomiyligi qonun bilan belgilanadi (38-modda); har kim qariganda, nogironligida, shuningdek boquvchisini yo‘qotganda va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot olish huquqiga ega (39-modda); Har bir inson malakali tibbiy xizmatlardan foydalanish huquqiga ega (4O-modda), deyiladi xabarda. Shunga o'xshash qonun va qoidalar ko'pchilik mamlakatlarning asosiy ensiklopediyalarida, shuningdek, xalqaro shartnoma va konventsiyalarda belgilangan. Masalan, “Turizm xartiyasi”da (JTT 1985): har bir shaxsning dam olish huquqi, shu jumladan cheklangan ish vaqti va haq toʻlanadigan taʼtil kunlari, shuningdek, qonun hujjatlarida belgilanganidan tashqari barcha hollarda hech qanday cheklovlarsiz erkinlik. harakatlanish huquqi butun dunyoda tan olingan. Har bir davlat o‘zining tabiiy va boshqa boyliklariga egalik qiladi va ulardan oqilona foydalanadi. Turli mamlakatlar iqtisodiyotida ishlatiladigan turli xil foydali qazilmalar va tirik resurslar mavjud. Tabiiy-iqlim, tarixiy va madaniy boyliklar turizmning asosiy ob'ektlari hisoblanadi. Ob-havosi musaffo joylarda ekoturizmni, Samarqand, Buxoro, Xiva, Toshkent kabi shaharlarda tarixiy turizmni rivojlantirish uchun turizm resurslaridan maqsadli foydalanish zarur. Turizm mamlakatlarning ijtimoiy, madaniy va ta'lim sohalariga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Adolat va insonlar va butun jamiyatning orzu va umidlarini hurmat qilishga asoslangan xalqaro munosabatlar va tinchlik o'rnatish doirasida turizm odamlarning bir-birini bilishi va tushunishiga imkon beruvchi ijobiy va doimiy omil, shuningdek, o'zaro manfaatlarga erishish uchun asosdir. odamlar o'rtasidagi hurmat va ishonchning yuqori darajasi. Zamonaviy turizm ijtimoiy siyosat mahsuli sifatida paydo bo'lib, xodimlarga yillik haq to'lanadigan ta'tillar beradi, bu ham dam olish huquqining tan olinishi hisoblanadi. Turizm ijtimoiy tenglik, odamlar va millatlar o‘rtasidagi totuvlik, shaxs kamoloti omiliga aylandi. Uning madaniy va ma'naviy mazmuni juda katta. Turizm inson ongining yutuqlari haqida ma'lumot olish va ular bilan tanishish vositasi bo'lib, xalqlarning tarixiy va madaniy qadriyatlariga qo'shilish imkonini beradi. Amalda turizmning ma’naviy mohiyati iqtisodiy va moddiy mezonlardan yuqori bo‘lishi, inson shaxsining har tomonlama barkamol rivojlanishiga hissa qo‘shishi, ta’lim va tarbiyaviy bo‘lishi, turmush va turmush tarzini belgilashda tenglikni ta’minlashi zarur. Bu jarayonni uning qadr-qimmati va shaxsiyatiga hurmat, xalqlar madaniyati va axloqiy qadriyatlarining o'ziga xosligini tan olish deb tushunish kerak. Shunday qilib, har qanday sharoitda, ayniqsa, nizolar yuzaga kelganda tarixiy, madaniy va diniy obidalarni muhofaza qilish davlatlar va jahon hamjamiyatining eng muhim vazifalaridan biri bo‘lishi kerak. Amalda yuqoridagi maqsadlar birlashtirilishi va bir-birini to'ldirishi mumkin. Misol uchun, Iso payg'ambarning tavalludiga bag'ishlangan yubiley tantanalari ko'p maqsadlarga ega edi. Ulardan eng muhimi iqror bayrami va uning doirasida o'tkaziladigan bayramdir. Bu, albatta, umuman dinning juda kuchli tashviqotidir. Keyingi maqsadlar osonroq. Bayramlar barcha joylarga, birinchi navbatda, xristian (hech bo'lmaganda katolik) dunyosining poytaxti Rimga va ushbu din izdoshlari tomonidan "Muqaddas er" deb tan olingan tomonlarga katta ziyoratchilar oqimini jalb qilishi kerak edi. Shu maqsadda, Vatikan Rimni obodonlashtirish uchun, turli darajadagi ziyoratchilarni va marosimlarni qabul qilish uchun juda ko'p mablag' ajratdi. Har yili millionlab sayyohlarning Italiyaga, xususan, Rimga ziyorat qilish yoki diniy, madaniy va tarixiy maqsadlarda kelishi kutilmoqda. Turizmning maqsadlari jamoat axloqi va tartibi talablariga javob berishi kerak. Ushbu toifalarni tushunish qiyin, chunki adolat uchun, ko'plab mamlakatlar qonunchiligida bunday toifalar mavjud emas. Biroq, xalqaro huquq va rivojlangan mamlakatlar qonunchiligida “oqilona tartib”, “oqil odam”, “oqilona miqdor”, “oqilona 1Ofoida” tushunchalari qo‘llaniladi; «ijtimoiy etika» kabi tushunchalar mavjud va tushunarli, ular ham huquqiy normalarda ma’lum o‘rinni egallaydi.