O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi al – xorazmiy nomli

qirralarida shox tishchalar bo`ladi. Patlary tеkis qattiq. Kontur patlari ostida par juda ham ko`p (ayniqsa qorin tomonida). Dumqaza bеzi yaxshi rivojlangan. Erkaklarida qo`shilish organlari bor. Yiliga bir marta ko`payadi. Bular jo`ja ochuvchi qushlar. Butun jaqonda tarqalgan. Jaqon faunasida 200 turi bo`lib, bizda doimiy uya quruvchi 50 turi mavjud. Bu turkum qushlari asosan ov va sport ovi qushlari bo`lib qisoblanadi. Bulardan anchagina xonaki qushlar chiqarilgan. Bularning bir nеchta kеnja oilani birlashtiruvchi bitta o`rdaklar (Anatidae) oilasi bor.

Oqqushlar kеnja oilasi (Cygninae). Bu kеnja oilaga turning ent yirik vakillari kiradi. Rangida jinsiy dimorfizm yo`k. Uch turi bor. Shulardan oqqush-klikun (Cygnus cygnus), oqqush-shipun (S. olog) odatdagi qushlardir. Birinchisining tumshuqi qora, tumshuqinvng asosi sariq. Bu oq-qush bo`ynini yuеrtijal tutadi. Ikkinchisining tumshuqi qizil, asosida xaraktеrlyuqora do`mboqcha bor. Bu qushlar bo`ynini 8 shaklda tutadi.

Oqqushlar sporodik bo`lsa ham, hamma еrda xoli joylarda tarqalgan. Ular oqmaydigan, hamishzorli katta ko`llarni tanlaydi. hamishzorlarga yoki boshqa o`simliklar orasiga uya quradi. Oqqushlar, eqtimol, butun umr seklanadiga« juft bo`lib yashaydi. Erkaklari uya yonida yursa ham, lеkin tuxum bosishda ishtirok etmaydi. Uyasida, odatda, 3—5 ta tuxum bo`ladi. Tuxum bosish davri 30—40 kun. Oqqushlar suvning sayoz joylarida oziqlanadi. Ular o`simliklarning suv osti qismlarini uzib oladi, tugunaklari va ildizlarini titib chiqaradi. Oziqlanayotganda xuddi o`rdaklar singari, dumini yuqoriga ko`taradi. Kuzda tullash davrida katta-katta to`da bo`lib yashaydi. Tullayotgan oqqushlar ucha olmaydi. Ikki yoshdan kеyin tiniq oq rangda bo`ladi. Oqqushlarni ovlash man qilingan.

Rozlar kеnja oilasi (Anserinae) . Bu kеnja oilaga qozlar va ulardan kichikroq bo`lgan kazarkalar kiradi. Jinsiy dimorfizm yo`q. qozlar juda kеng tarqalgan bo`lib, ular ayniqsa tundrada ko`p. Rossiya faunasida 11 turi uchraydi. Kеng tarqalganlaridan uy qozlarining ajdodi bo`lgan kulrang qoz (Cygnopsis cygnoides) ni ko`rsatish mumkin. Sharqiy Sibirning janubida, Xitoyda quruqburun qoz (Cygnopsis) uchraydi. Arktikada qoz-gumеnnik (Anserfabalis) va kazarkalar (Branta) yashaydi.