O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi kurbanova s. Yu

 
Mikroorganizmlarning 
o‘sishi
. 
O‘sish
-
deganda 
mikrob 
xujayrasining 
kattalashishini va etilishini tushunamiz. Mikroorganizmlar o‘zining o‘sishi va 
ko‘payishi uchun qandaydir moddalarini sintez qilmasdan tayyor holida qabul qiladi. 
Bu moddalar o‘sish faktorlari deyiladi. O‘sish faktorlariga aminokislotalar, purin va 
pirimidin asoslari, lipidlar, vitaminlar va boshqalar kiradi. Aminokislotalarga 
(streptokokk 
avlodiga 
kiradigan 
bakteriyalar), 
lipidlarga 
(streptokokklar, 
laktobakteriyalar, mikoplazmalar) 4 ta o‘sish fazalari tafovut qilinadi: 
1.Latent davri
-mikroorganizmlar oziq muhitga adaptatsiyalanadi (lag-faza). 
2.Logarifmik o‘sish davr
-mikroorganizmlar tez o‘sib kattalashib, bo‘lina 
boshlaydi. 
3.Statsionar davr
-asosan bakteriya xujayrasining konsentratsiya muhitida doim 
qoladi. Bunda paydo bo‘layotgan bakteriyalar soni o‘lgan bakteriyalar soniga teng 
bo‘ladi. 
4.O‘lish davri
-xujayralar soni o‘lishi tufayli kamayib boradi, oxirida o‘lganlar 
soni tirigidan ko‘payib ketadi. 

---

82 
Mikroorganizmlarning 
ko‘payishi 
- 
bunda 
mikroblarning 
shu 
populyasiyasidagi sonini ortishiga aytiladi.
Bakteriyalar:
1.Ko‘ndalang bo‘linish yo‘li bilan 
(Grammusbat va Grammanfiy bakteriyalar). 
2.Spora xosil qilish yo‘li bilan
(zamburug‘lar, aktinomitsitlar). 
3.Maydalanish yo‘li bilan
(rikketsiyalar). 
4.Kurtak chiqarish yo‘li bilan (
Kandida zamburug‘lari). 
5.O‘sib chiqish, ya’ni ipchalar xosil qilish bilan ko‘payadilar
(M: 
xlamidiylar). 
Mikroorganizmlarning ko‘payish tezligi, populyasiyada sonining ortishi, 
mikrob turiga, kulturaning yoshiga, oziq muhitlarga, temperaturaga va boshqa 
faktorlarga bog‘liq.