O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

Kafedra mudiri ___________ T.A.Fayziev 
Fanning ishchi o‘quv dasturi ________________ kafedrasi yig‘ilishida (bayon №____,
___2019 
y.), __________________ fakulteti Uslubiy Komissiyasida (bayon №____, ___201
9 
y.) va institut Uslubiy K
engashida (bayon №____, ___201
9 
y.) muhokama etilgan va o‘quv 
jarayonida foydalanishga tavsiya qilingan.
 
 
O‘quv
- uslubiy boshqarma 
boshlig‘i: ________ Raximov O.
Fakultet kengashi raisi: ________ Dusyarov A. 
Kafedra mudiri: ________ Uzoqov G.N..
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KIRISH 
 
Ushbu fan bugunda butun dunyoda tez rivojlanayotgan qayta tiklanuvchi va muqobil 
energiya manbalari sohasida bo‘lajak kadrlarni tayyorlashda muhim tayanch tizimi bo‘lib xizmat 
qiladi, chunki ko‘p yillar davomida insoniyat tabiiy uglevodorod resur
slardan foydalanishda 
tejamkorlik haqida faol harakatlar olib borilmadi. Texnologiyalar qanchalik jadallik bilan 
rivojlanayotgan bo‘lsa, tabiiy uglevodorod resurslari ham shu qadar tez emirilib borayotganligi 

---

177 
ayon bo‘ldi. SHundan so‘ng qayta tiklanadigan r
esurslar zahirasi asosida quyosh energiyasidan 
quvvat manbai sifatida foydalanish borasida keng ko‘lamli ishlar boshlab yuborildi.
YUrtimizda quyosh energiyasidan bevosita yoki uni o‘zgartirish orqali foydalanib 
ishlaydigan qurilmalarni keng miqyoda joriy 
etishda “Quyosh energetikasi” fani quyosh 
energetikasining asosiy tushunchalarini; katta va lokal energiya tizimida quyosh energiya 
qurilmalarining ishlash faoliyatidagi gelioenergetik hisob-
kitoblarini va avtonom iste’molchiga 
ta’luqli axborot ta’minot xu
susiyatlarini; Erdagi ixtiyoriy nuqtaga va maydonga kelib 
tushayotgan quyosh nurlarining orientatsiyasini hisoblash usullarini; istiqbolli quyosh fotoelektr 
qurilmalari, quyosh kollektorlarining energetik tavsiflari va asosiy texnik sxemalarini; 
ob’ektlarni va qurilmalarni muqobil energiya manbai orqali elektrta’minotining va quyosh 
energiyasidan foydalangan holda ob’ektlarni elektrta’minotining umumiy masalalarini; avtonom 
elektr ta’minot iqtisodiyotini, resursni tejamlovchi texnologiyalarni o‘rganadigan bo‘limlardan 
iborat. 
SHu sabab, quyosh energiya resurslari ta’minotidan keng foydalanishda o‘quv rejasida 
ko‘rsatilgan ma’ruza, amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlarida faol qatnashish, QTEM uskunalari 
va qurilmalari va elektr jihozlaridan foydalanish yuriq
nomalarini o‘rganib chiqish, ulardan ongli 
ravishda foydalana olish, bo‘tlovchi konstruksiya qismlarini loyihalashtirishni bajara olish kabi 
vazifalarni talabaga yuklaydi. 
 
“Quyosh energetikasi” fani “Muqobil energiya manbaalari” yunalishida tahsil olay
otgan 
talabalar uchun maxsus mataxasislik fani hisoblanib, asosan 3- 
kurslarda o‘qitilishi maqsadga 
muvofiq. Mazkur fan qayta tiklanuvchi energiya manbalari sohasidagi mutaxasislik fanlarning 
o‘zagi hisoblanib, yurtimizda energetika sohasining kelajak riv
ojida malakali kadrlar 
tayyorlashda muhim manba bo‘lib xizmat qiladi.
Ushbu dastur quyosh energetikasining energetika sohasidagi o‘rni va hozirgi kunda 
kelajak uchun poydevor quyish kabi dolzarb muammolarni ochib beradi.