O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti

2.1-rasm. Tabiiy gazni nordon komponentlardan tozalash qurilmasining 

texnologik sxemasi: 

1,  2  –  past  va  yuqori  bosimli  absorberlar;  3  -  kompressor;  4  -  desorber;  5-15  – 

texnologik materiallar oqimining chizig‘i.  

Past 2,5 MPa  bosimli dastlabki gaz 46°S harorat bilan 10-chi chiziq orqali 

absorberning  pastki  qismiga  (2)  beriladi  va  past  bosim  dietanolaminning  (DEA) 

suvli  eritmasi  bilan  kontaktlashadi.  Absorbent  nordon  komponentlar  bilan 

tо‘yinadi,  1-chi  absorberdan  yuqori  bosim  bilan  9-chi  chiziq  orqali  2-chi  past 

bosimli  absorberga  uglevodorod  gazlarini  shamollatish  uchun  va  keyin  esa  past 

bosimli  dastlabki  gaz  bilan  hamda  past  bosimli    absorbentli  tо‘yingan  gaz  bilan 

---

21 

 

kontaktlashishi  uchun  beriladi.  Gazni  shamollatish  orqali  nordon  komponentlarni 

yо‘qotish 2-chi absorberda past bosimli konsentratsiyali (massasi bо‘yicha 33 % li) 

regeneratsiyalangan  absorbent  yordamida  absorbsiyalash  amalga  oshiriladi,  11  va 

12-chi chiziq orqali absorberga uzatiladi. 

Nordon komponentlardan qisman tozalangan gaz 2-chi absorberdan 13-chi 

chiziq orqali 3-chi kompressorga olib chiqiladi va u 6,5 MPa  bosim ostida siqiladi, 

keyin  14-chi  chiziq  orqali  5-chi  chiziqqa  beriladi,  u  yerda  yuqori  bosimli  (6,5 

MPa)  dastlabki  gaz  oqimi  bilan  aralashtiriladi  va  33%  konsentratsiyali  DEAning 

regeneratsiyalangan  eritmasi  bilan  yuvish  uchun  yuqori  bosimdagi  1-chi 

absorberga  6  va  7-chi  chiziqlar  orqali  yо‘naltiriladi.    Tozalangan  gaz  1-chi 

absorberdan 8-chi chiziq orqali magistral quvuruzatmasiga olib ketiladi.  

Nordon  komponentlar  bilan  tо‘yingan  aminli  regeneratsiyalash  2,5  MPa  

bosim ostida 4-chi desorberda olib boriladi. Desorbsiyadan keyin nordon gazlarni 

aralashmasidagi 

uglevodorod 

komponentlarining 

tarkibi 

2-5% 

atrofida 

ta’minlanadi.  

Samaradorlik-

bu taklif qilingan texnologiya yordamida absorbent tizimida 

bir 

texnologik 

chiziqni 

sirkulyatsiyasi 

miqdorini 

va 

absorbentni 

regeneratsiyalanish  bug‘ini  kamaytirish  hisobiga  iqtisodiy  samaradorlikka 

erishiladi,  desorber,  past  bosimli  va  yuqori  bosimli  absorberning  diametrini 

kichiraytirish  hisobiga  metall  sig‘imi  kamayadi,  ekspanzerli  gazlarni  tozalashda 

absorbersiz    gazni  qayta  ishlashni  amalga  oshirish  va  bu  gazlarni  utilizatsiya 

qilishda  boshqa  yordamchi  jihozlardan  voz  kechiladi  hamda    tozalash  absorberni 

tizimga  qayta  haydashda  energiya  sarfi  kamaytiriladi.  Ishlab  chiqarishda 

qо‘llaniladi.