O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Mijozlarning ayrim muammolarini hal qilishga yo’naltirilgan konsepsiyalar
Yüklə 3,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Mijozlarning ayrim muammolarini hal qilishga yo’naltirilgan konsepsiyalar
Marketingning muqobil konsepsiyalari Iste‘molchilarning xabardorligi va xayrihohligini oshirib borish Siljitish kompleksi Statistik ma‘lumotlarga asoslanadigan bo‘lsak dunyo bo‘yicha korporasiyalarning marketingning muqobil konsepsiyalarining qo‘llanilishi va 186 faoliyatning alohida iste‘molchilar guruhiga ixtisoslashuviga sarflanayotgan xarajatlar $73,43 mlrd AQSh dollaridan ortib ketdi. Bozorning asosiy segmenti sifatida internet-blogging, SMS-reklama Internet reklama roliklari egallamoqda. faoliyatning alohida iste‘molchilar guruhiga ixtisoslashuviga sarflanayotgan xarajatlar marketing byudjetining 26,6%ga yetadi 104 . 12.2. Raqobatning bozor taxmonlari strategiyasi Zamonaviy bozor munosabatlari va iqtisodiyotning globallashuvi raqobat kurishining yanada shiddatli tus olishini rag‘batlantiradi. Kompaniyalarning o‘z faoliyatlarini iste‘molchilarning alohida turiga ixtisoslashtirishi raqobatning bozor taxmonlari strategiyasiga asoslanishidan darak beradi. Bugungi kunda bozor taxmonlari strategiyasi (profayling) marketing tadqiqotlarining asosiy yo‘nalishlaridan biri sifatida bozorni segmentlash, iste‘molchilarning tor segmentlariga ixtisoslashuvi va mukammal bozor nishalarini aniqlashni o‘z ichiga oladi. Bozorni segmentlash atamasi 1956 yilda U.Smit tomonidan kiritilgan bo‘lib, ―...bir jinsli bo‘lmagan bozorni turli iste‘molchilarning turli ehtiyojlarini qondirishga ixtisoslashgan bir nechta bir jinsli mayda bozorlarga ajratish amaliyoti‖ 105 dir. Ushbu tarif bugungi kunga qadar o‘z ahamiyatini yo‘qotmagan bo‘lib, birinchidan bir jinsli bo‘lgan mayda bozor, ikkinchidan, iste‘molchilarning ehtiyojlariga mos bo‘lgan tovar va xizmatlar taklif qilinishi zamonaviy raqobat strategiyalarida ham o‘z holicha qo‘llanib kelinmoqda. Raqobatning bozor taxmonlari (segmentlash) strategiyasining nazariy va metodologik asoslari M. Uyedel, V.Kamakura 106 ilmiy tadqiqotlarida bozorni segmentlash va bozor segmentasiyasi tushunchalari sinonim tarzda yoki ingliz tilidan ―market segmentation‖ atamasining tarjimasi sifatida qo‘llanilishi ta‘kidlab o‘tilgan. F. Kotlerning fikricha bozor taxmoni yoki bozorni segmentlash – bu bozorni aniq farqlanuvchi iste‘molchilar guruhiga ajratish bo‘lib, ular uchun alohida tovar taklif qilinishi yoki marketing kompleksi qo‘llanilishi talab qilinadi 107 . M.MakDonald bozorni segmentlash masalalari marketing rejasini tuzish jarayoniga taalluqli ekanligini ta‘kidlagan holda ―...bozorni segmentlash raqobat ustunligiga erishish vositasidir. ... bozor mijozlarga bir turdagi imtiyozlarni taklif qiluvchi tabiiy segmentlarga bo‘lib tashlanadi‖ 108 . M. MakDonald shuningdek segmentlarning yetarli darajada katta bo‘lishi, elementlar bir-biriga imkon qadar 104 О.И.Вапнярская. Ориентация на потребителя:эволюция в рамках маркетинговых концепций. ФГОУВПО «Российский государственный университет сервиса», г. Москва.2011 https://cyberleninka.ru 105 Smith W. R. Product Differentiation and Market Segmentation as Alternative Marketing Strategies // Journal of marketing. 1956. № 21 July). 106 Wedel M., Kamakura W. Market Segmentation: Conceptual and methodological Foundations. Boston : Kluwer Academic Publishers, 1998 107 Котлер Ф. Основы маркетинга. М. : Бизнес-книга, 1995. 608 б. -216 бет 108 МакДональд М. Планы маркетинга: как их составлять и использовать. М. : Технологии, 2004. 187 o‘xshashligi, tijorat nuqtai nazaridan asoslanishi va kompaniyaning marketing tadbirlarini qo‘llashi uchun ochiq bo‘lishi lozimligini ta‘kidlab o‘tgan. Taniqli marketolog D. Aaker ―Bozorni segmentlash – tashkilot xizmat qilish mumkin bo‘lgan guruh yoki segmentlarga ajratishga qaratilgan marketing dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish strategiyasi‖ sifatida 109 izohlaydi. D. Aaker tomonidan taklif qilingan segmentlashning bazaviy konsepsiyalari asosiy e‘tiborni bozorning u yoki bu segmenti uchun marketing strategiyalarini ishlab chiqishga qaratadi. Mazkur konsepsiya asosida bozor taxmonlari strategiyasini ishlab chiqish metodologiyasi ko‘pgina olimlar tomonidan rivojlantirildi va segmentlash bo‘yicha quyidagi talablar qo‘yilishini taklif qiladi: bozorning segmentiga qo‘yiladigan talablar, ya‘ni bozorning ma‘lum guruhga birlashtirilgan elementlari o‘sha guruh (segment) nomi bilan atalishi kerak; har bir segment uchun aniq mezonlar tizimini ishlab chiqish lozim. Bozorning segmentiga qo‘yiladigan talablar quyidagilar: Yüklə 3,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|