O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Qiymat berish buyrug‟i (taminlash operatori yoki o‟zlashtirish operatori)
Matematikada x=5 yozuvini x 5 ga teng , x=x+1 yozuvini x x+1 ga teng deb
o‘qiymiz. Lekin informatikada o‘zgaruvchiga beriladigan qiymat (:=) belgi orqali
beriladi . Masalan : x:=5 yozuvi x ga 5 qiymat berilsin deb o‘qiladi , x:=x+5
yozuvi esa x ga x+5 qiymat berilsin yoki x x+5 qiymat bilan taminlansin deb
o‘qiladi. Informatikada bitta o‘zgaruvchi ketma-ket bir necha qiymatlar olsa eng
oxirgi olgan qiymati qolib qolganlari o‘chib ketadi. Buni quydagicha tasavvur
qilamiz . Har bir o‘zgaruvchi uchun daftarning bitta katakchasi ajratilgan va
o‘zgaruvchining har bir qiymati katakcha kattaligidagi qog‘ozga yozib o‘sha
katakchaga kileylab qo‘yiladi deb tushuning. Natijada oldingilari ko‘rinmay
qoladi. Masalan, quydagi buyruqlar bajarilgach a va b lar qanday qiymatlar oladi:
a:=4 , b:=27 ; a:=
; b:=a*b ; a:=b/3; b:=b+a ; a:=b/a;
Yechish:
a b
4 27
3 81
27 108
4
Javob: a=4; b=108

Nazariy savollar 
1.Algoritm so‘zi tarixini tushuntirib bering? 
2.Algoritm muallifi va ijrochisi? 
3.Algoritm ta‘rifi? 
4. Algoritmning tasvirlash usullarini tushuntirib bering? 
5.Algoritmning hossalari va ularning vazifalari? 
6.Algoritmning ommaviylik hossasini tushuntiring. 
7.Algoritmning natijaviylik hossasini tushuntiring. 
8.Algoritmning dickretlik hossasini tushuntiring. 

---

---

16

9.Algoritmning aniqlik hossasini tushuntiring. 
10.Algoritmning tushunarlilik hossasini tushuntiring. 
11.Algoritm so‘zi kimning nomi bilan bog‘liq? Nima uchun? 
12.Qiymat berish buyrug‘i qanday yoziladi? 
13.Algoritmni formal ijro etishning mohiyatini tushuntiring. 
14.Algoritm qachon to‘g‘ri tuzilgan hisoblanadi? 
15 p:=2p+3 yozuvi qanday o‘qiladi? 
16.Algoritm matn usulida qanday yoziladi?