55
manbai sifatida kasal odamlar bilan xayvonlar xdmmadan kura katta
axamiyatga
ega buladi, bular kasallik juda avj olgan paytda bir talay
kuzgatuvchilarni tapщariga chikarib turadi. Infeksiyaning latent, yashirin
formalari
bilan ogrigan bemorlar, shuningdek bakteriya tashuvchilar xam
infeksiya manbai xisoblanadi. Bunday xolatlar kasallikning klinik belgilari
bilan birga davom etmaydigan bulgani uchun infeksiyaning latent formalari
bilan ogrigan kishilar yoki bakteriya tashuvchilar
vrachga borishmaydi va
juda uzok vaktgacha patogen mikroblarni tapщariga chikarib yurib,
atrofdagilarga yuktiradilar. Kasallik kuzgatuvchilari bemorning axlati va
siydigi, balgami bilan, yutalish va aksirish vaktida
sulak xamda tomok va
burundan chikadigan shilimshik tomchilari bilan, shuningdek yiring,
zararlangan tirnok va soch tangachalari bilan birga chikishi mumkin. Ana
shularning xammasi tashki muxitdagi turli-tuman ob’ektlarga: suv, tuprok,
ozik-ovkat, xavo va bemor atrofidagi narsalarga kuzgatuvchilar yukib
kolishiga olib keladi. Kasallik kuzgatuvchisi
tashki muxitdagi ana shu
ob’ektlar orkali bemordan soglom odamga utadi, shuning uchun xam ular
yukish omillari deb ataladi.
Infeksiya manbaiga karab antroponoz,
antropozoonoz va zoonoz
infeksiyalar tafovut kilinadi.
Antroponoz
infeksiyalar fakat odamni shikastlantiradi va bularda bemor
yoki bakteriya tashuvchi infeksiya manbai bulishi mumkin. Antroponoz
infeksiyalarga korin tifi, dizenteriya, vabo, kizamik, suzak,
zaxm va
boshkalar kiradi.
Antropozoonoz
infeksiyalar odamga xam, xayvonlarga xam yuka
beradi. Bularda kasal xayvonlar va odam infeksiya manbai bulishi mumkin.
Toun, tulyaremiya,
kuydirgi, sil va boshkalar ana shunday infeksiyalar
jumlasiga kiradi.
Zoonoz infeksiyalar fakat xayvonlarni kasallantiradi. Zoonozlarning
kuzgatuvchilari odam organizmiga tushsa xam,
odamda kasallik keltirib
chikarmaydi. Birok «zoonozlar» terminidan kupincha antropozoonoz
infeksiyalarni atash uchun foydalaniladi.
Dostları ilə paylaş: 
