O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi urganch davlat universiteti «turizm» kafedrasi bekjanov d

Inklyuziv tur
(IT). Bu oldindan rejalashtirilgan va dam olishning yoki turizmning 
ma‘lum turi, hamda turistlarning ma‘lum ijtimoiy guruhiga va yoniga yo‗naltirilgan 
qat‘iy xizmatlar to‗plamidir. Eng ko‗p tarqalgan inklyuziv turlar deb marshrutli turlarni 
aytish mumkin. Ya‘ni bunda turistlar guruhi avtobusda bir nechta shaharlar va 
mamlakatlar bo‗ylab sayohat qiladi. Ushbu turning o‗ziga xos xususiyatlari (sayohat 
grafigi va muddatlari bilan qat‘iy bog‗langan, barcha uchun yagona dastur) uning 
buyurtmali bo‗lishiga yo‗l qo‗ymaydi. Kruiz turlar, xobbi turlar ham inklyuzivdir. 
Inklyuziv turlar xizmatlar tarkibi o‗zgarmaydi. Turist bunday turni to‗lig‗icha sotib olishi 
yoki undan butunlay voz kechishi mumkin. Inklyuziv turlar barqaror talabga ega taniqli 
turizm va dam olish maskanlaridagi marshrutlarda tashkillashtiriladi va taklif etiladi. 
Inklyuziv turlar narxining katta qismini joylashtirish, ovqatlanish to‗lovlari tashkil etadi. 
Xalqaro (aviat) havo transportlari assotsiatsiyasi talabiga binoan inklyuziv turlar o‗z 
ichiga 3 tadan kam bo‗lmagan xizmatlar: aviauchish, joylashtirish, butun marshtur 
bo‗ylab sayohat va yuqoridagi 2 tasi bilan bog‗liq bo‗lmagan biror xizmat (ekskursiya, 
avtomobil ijarasi va h.k.). 
Bunday turlarga bo‗lgan talabning tebranishiga qaramasdan, ularni 
rivojlantirishning ma‘lum afzalliklari mavjud: 

umuman olganda kompleks sayohat alohida sotib olinadigan xizmatlar 
to‗plamidan arzondir; 

narxlari oldindan ma‘lum bo‗lganligi uchun turagentlarning turistlarga qanday 
marshrutni tanlash borasida maslahat berishlari oson kechadi. Bunda dasturlar 
ham oldindan belgilangan bo‗ladi; 

o‗z mahsulotining jozibadorligini ko‗rsatish uchun ko‗proq imkoniyatning 
borligi. 
Inklyuziv turlarning kamchiliklari: 

---

29 

bunday turda mijozni qiziqtirmagan xizmatlarning mavjud bo‗lish ehtimoli 
bor; 

dasturning haddan tashqari to‗yinganligi; 

bunday tur reklamasi iste‘molchilarning faqatgina bir qisminigina jalb qilishi 
mumkin. 
Buyurtmali 
turlarda 
turoperator 
doimiy 
ravishda 
mehmonxonalardagi 
tasdiqlanmagan o‗rinlarga kvotalarni ushlab turish lozim. Sotishda turli talabnomalar 
bo‗lishi mumkin. Turoperator turli mehmonxonalarda joylashtirilgan turistlar bilan 
ishlashiga to‗g‗ri keladi. Turistlarni bir mehmonxonada joylashtirib xizmat ko‗rsatish 
oson. 
Yuqorida aytib o‗tilganidek barcha turistik sayohatlar individual yoki guruhli 
tarzda amalga oshiriladi.