O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Pascal dasturlashtirish tilida massiflar bilan ishlash
Murakkab uzgaruvchilar bilan bitta identifikator yordamida bir necha uzgaruvchilarni e‘lon qilish mumkin. Uzgaruvchilarni bunday ko’rinishlariga massiflar deyiladi.
Masalan ko’p hollarda
b={ b₁, b₂, b₃,… b_n} yoki kabi vektor va matritsalar bilan иш kuriladi.
Bu uzgaruvchilar Pascal tilida massiflar ko’rinishida e‘lon kilinadi. Massiflarni e‘lon qilishda array xizmatchi suzidan foydalaniladi.
const n=25;
var
b: array [1..n] of real;
a: array[1..n, 1..n] of real;


Massiflarni e‘lon qilish jarayonida kurinib turibdiki, bir xil uzgaruvchilar (yozuvlar) kaytarilishi uchramokda. Bu noqulayliklarni bartaraf etish Maqsadida Pascal tilida uzgaruvchilarning (massiflarning) turidegan tushuncha kiritiladi.
Masalan:
type
vec=array[1..n] of real;
matr=array[1..n, 1..n] of real;
var b,c: vec;
x,y,z: matr;


Uzgaruvchilarning turi yordamida foydalanuvchining uzi ham mustaqil ravishda yangi uzgaruvchilar turini kiritishi mumkin.
Massiflar bilan ishlashga quyidagi misolni keltiramiz.

Misol:
Quyidagi formula orqali A matritsaning elementlarini aniqlang:

;

program massiv(input,output);

var a:array[1..3, 1..3] of real;
i, j: integer;
begin
for i:=1 to 3 do
for j:=1 to 3 do
begin
a[i,j]:=ln(abs(i+j*j*j))/sqrt(i*i*i+j);
writeln(‘a(‘, i, ’,’ ,j, ’)=’, a[i,j]);
end;
end.