O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta`lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

6. Yaratilgan MB bilan ishlash.
MB bilan ishlash deganda Quyidagi imkoniyatlar nazarda tutiladi:

• 
  kerakli axborotlarni izlash;
  
• 
  ma’lumotsaqlash;
  
• 
  Ma’lumottanlab olish;
  
• 
  chop etish;
  
• 
  Ma’lumoto’zgartirish va tuldirish.
  

MB yaratish boskichlari va unda ishlash tamoillari bilan Quyida Microsoft Access MBBT misolida tanishib chikamiz.
MBBT bilan ishlaganda ekranga ishchi maydon va boshkaruv paneli chiqariladi. Boshkaruv paneli menyusi, yordamchi boshkaruv soxasini va yordam berish satrini o’z ichiga oladi. Ularning ekranda joylashishi turlicha bo’lib, konkret dastur xususiyatlariga boglik. Ayrim MBBTlar ekranga direktivalar oynasini (buyruklar oynasini) yoki buyruklar satrini chiqarish imkoniyatiga xam ega.
MBBTning muhim xususiyati-ayrim amallarni bajarish uchun oralik saqlash buferidan foydalanishidir. Almashish buferi nusxalash yoki kuchirish amallarini bajarishda nusxa olinayotgan yoki kuchirilayotgan ma’lumotvaqtincha saklab turish uchun ishlatiladi. Ma’lumotlaryo’qotilgandan sung xam ular buferga joylashtiriladi va yangi ma’lumotlarqismi yozulguncha u yerda saklanib turadi.
MBBT dasturlari yetarli sondagi buyruklarga ega bo’lib, ularning har birida turli parametrlar (optsiyalar) bo’lishin. Buyruklarning bunday tizimi kushimcha optsiyalari bilan birgalikda MBBTning har bir turi uchun o’ziga xos menyuni tashkil etadi. Menyudan bir buyrukni tanlash kuydagi ikki usuldan biri orqali amalga oshirilishi mumkin:

• 
  kursorni boshqarish tugmachalari yordamida tanlangan buyruk ustiga olib borish va Enter tugmachasini bosish.
  
• 
  tanlangan buyrukning birinchi harfini klaviaturadan kiritish.
  

MBBTlarning o’ziga xos xususiyatlariga karamasdan, foydalanuvchi ixtiyoriga beriladigan buyruklar to’plamini kuydagi guruhlarga bo’lish mumkin:

• 
  fayllar bilan ishlash buyruklari;
  
• 
  taxrirlash buyruklari;
  
• 
  bichimlash buyruklari;
  
• 
  oynalar bilan ishlash buyruklari;
  
• 
  MBBT ning asosiy xolatlarida (jadval, shakl, hisobot, surov) ishlash buyruklari;
  
• 
  kushimcha ma’lumotolish buyruklari.
  

MBBT bilan ishlashni kuydagi unumlashgan texnologiya asosida olib borish mumkin.