O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti
Yüklə 2,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
88 7.4. Lizing kompaniyalarini tashkil etish Lizing kompaniyasini tashkil etish bo‘yicha masalalar majmuasini hal qilish uchun birinchi navbatda uning maqomini belgilab olish zarur. O‘zbekiston Respublikasi “Lizing to‘g‘risidagi” qonunida lizing kompaniyalari aksiyadorlik jamiyati yoki boshqa tashkiliy-huquqiy shaklda tuziluvchi hamda ta’sis hujjatlari va litsenziyalarga asosan lizing beruvchi funksiyalarini bajaruvchi tijorat tashkilotlari deb belgilangan. Huquqiy va (yoki) jismoniy shaxslar lizing kompaniyalarining ta’sischilari bo‘lishi mumkin. Qoidaga ko‘ra, tashkil etilayotgan lizing kompaniyalarining asosiy maqsadi mulkni sotib olish va ijaraga berish yo‘li bilan investitsiya faoliyatidan daromad olish hisoblanadi. Bunda lizing kompaniyalarini yaratish quyidagi omillarga bog‘liq bo‘ladi: 1 • lizing oluvchilarda investitsiya loyihalarining mavjudligi va ularning lizing operatsiyalariga tayyorligi; • zarur bo‘lgan eng kam mablag‘lar va qo‘shimcha kredit resurslarini jalb qilish imkoniyatlarining mavjudligi; • lizing kompaniyasi ta’sischisi mablag‘larini minimallashtirishni ta’minlovchi bir nechta lizing loyihalarini investitsiyalash sxemalarini ishlab chiqish darajasi; • lizing kompaniyasi uchun foydali bo‘lgan lizing marjasini belgilash; • amortizatsiya siyosatining moslashuvchanligi; • lizing kompaniyasiga kafillik berish bo‘yicha ishonchli sxemalarning mavjudligi; • lizing to‘g‘risidagi qonunchilikda ko‘zda tutilgan soliq to‘lovlarini qisqartirish imkoniyatlari, shuningdek, soliq va bojxona imtiyozlari. Bunda eng maqsadga muvofiq tashkiliy-huquqiy shakl quyidagi shartlarni hisobga olgan holda aniqlanadi: 1. Ta’sischilar majburiyati darajasi. Majburiyatning ikki turi – to‘liq, ya’ni butun mulki bilan va qisman, ya’ni mulkning ishga qo‘shilgan qismi bilan javobgarlik turi mavjud. 2. Kompaniyaning nizom jamg‘armasini yaratish shakli, ya’ni mulk subyektlari va shaxsiy boshlang‘ich kapitallarning mavjudligi, investitsiya va kreditlarga ega bo‘lish imkoniyatlari, faoliyat miqyosi va boshqalar. 3. Huquqlar miqdori va darajasi. 4. Lizing faoliyati turlari tarkibi. 5. Ta’sischilar soni. 1 Газман В.Д. Лизинг: теория, практика и комментарии – М.: Правовая культура, 2000, 323б. |