O‘zbekiston respublikasi raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti mustaqil ish

Zararli kodlar o’zi nima ?
Zararli dasturiy ta'minot deganda, alohida kompyuterlar yoki tashkilotning butun tarmog'iga zarar yetkazish uchun zararli maqsadda dasturiy ta'minotni tarqatish tushuniladi. U maqsadli tizimdagi zaifliklardan foydalanadi, masalan, qonuniy dasturiy ta'minotdagi xatolik (masalan, brauzer plagini yoki veb-ilovasi) sababli buzilgan bo'lishi mumkin. Zararli dasturlarning infiltratsiyasi halokatli bo'lishi mumkin - oqibatlarga ma'lumotlarni o'g'irlash, tovlamachilik yoki tarmoq tizimlariga zarar kiradi. Zararli dasturiy ta'minot bugungi kunda Internetdagi eng jiddiy xavfsizlik tahdidlaridan biridir. Aslida, elektron pochta orqali spam va xizmatni rad etish kabi Internet-muammolarning aksariyati zararli dasturiy ta'minotining asosiy sababi hisoblanadi. Ya'ni, zararli DT tomonidan buzilgan kompyuterlar ko'pincha tarmoqqa qo'shilib, botnetlarni tashkil qiladi va ko'plab hujumlar hujumchilar tomonidan boshqariladigan ushbu zararli tarmoqlar yordamida amalga oshiriladi.
Zararli kod - bu boshqa dasturga uning dastlabki harakat modelini o‘zgartirish va odatda zararli faoliyat turlarini amalga oshirish, masalan, ma’lumotlar va shaxsiy ma’lumotlarini o‘g‘irlash, axborot va resurslarni yo‘q qilish, xizmat ko‘rsatishni rad etish, spam tarqatish va hokazolar maqsadida kiritilgan dastur yoki dasturning bir qismi. Zararli dasturning hujumlarini besh turkumga bo‘lish mumkin: viruslar, qurtlar, “troyan dasturlari”, mobil kodlar va aralash dasturlar. Bir necha yillar oldin viruslar zararlangan zaif muhit yaratish maqsadida yozilgan bo‘lsa, bugungi kunda zararli kodlar maqsadli hujumlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Bu mavjud zararli kodni o‘zgartirish, zararli kodni aniqlash texnologiyalari tomonidan aniqlanmaydigan prototiplarni yaratish orqali amalga oshiriladi.
Zararli kod ishining natijasi ba'zi foydali tarkibni olib tashlash yoki uni uchinchi tomon manbalarida nashr etish bo'lishi mumkin. Shu tarzda, tajovuzkorlar kontentni o'g'irlashni tashkil qilishlari mumkin. Agar muallifning maqolalari bo'lgan yosh manba bunga duch kelgan bo'lsa, bu ayniqsa zararli. Kimdir eski manbadan tarkibni o'g'irlagan deb taassurot qoldirishi mumkin.