O‘zbekiston respublikasi
Yüklə 2,02 Mb.
|
|
30-may — Italiyaning NATOga qabul qilinishi. 1983-yil 10-noyabr — L. I. Brejnev vafot etdi. Uning lavozimini Yu. Andropov egalladi. 1984-yil 31-oktabr — Hindiston Bosh vaziri Indira Gandining o‘ldirilishi. Rajiv Gandi — yangi bosh vazir. 6-noyabr — Ronald Reygan AQSHda prezidentlik saylovlarida g‘alaba qozondi. 1985-yil aprel — M. Gorbachyov tomonidan SSSRda qayta qurish siyosatining amalga tatbiq etilishi. 1986-yil
1-yanvar — Ispaniya va Portugaliya YEII a’zoligiga qabul qilindi. fevral — SSSRda oshkoralik kampaniyasi boshlandi. 26-aprel — Chernobil atom elektrostansiyasidagi portlash. 360
1987-yil 1-iyun — Margaret Tetcher uchinchi marta Angliya Bosh vaziri etib saylandi. 30-noyabr — Najibulloning Afg‘oniston Prezidenti etib saylanishi. Mamlakat yangi konstitutsiyasining qabul qilinishi. 1988-yil 15-may — Sovet qo‘shinlarining Afg‘onistondan olib chiqib ketilishi. 8-noyabr — Jorj Bush AQSHda prezidentlik saylovlarida g‘alaba qozondi. 2-dekabr — Benazir Bxutto — Pokiston Bosh vaziri. 1989-yil 7-yanvar — Yaponiya imperatori Xiroxito o‘limi. Akixitoning taxtga o‘tirishi. 15-fevral — Sovet qo‘shinlari Afg‘onistondan olib chiqib ketilishining yakunlanishi. 19-iyul — general Yaruzelskiyning Polsha prezidentligiga saylanishi. 31-oktabr — Turg‘ut O‘zol Turkiya Prezidenti etib saylandi. 9-noyabr — Sharqiy va G‘arbiy Germaniya o‘rtasidagi chegaralarning ochilishi e’lon qilindi. 23-dekabr — Ruminiyada N. Chaushesku tuzumining ag‘darilishi. 29-dekabr — Vatslav Gavelning Chexoslovakiya Prezidenti etib saylanishi. 1990-yil 29-may — B. N. Yelsinning RSFSR Oliy Soveti raisi etib saylanishi. 3-oktabr — Germaniyaning qayta birlashishi, yagona german davlatining e’lon qilinishi. 9—10-noyabr — «Berlin devori»ning qulashi 28-noyabr — Buyuk Britaniya Bosh vaziri etib Jon Meyjorning saylanishi. 1991-yil 16-yanvar — AQSH va ittifoqdosh qo‘shinlarning Quvaytni Iroq bosqinidan ozod etish bo‘yicha «sahrodagi bo‘ron» operatsiyasi boshlanishi. 12-iyun — B. N. Yelsin Rossiya Federatsiyasi Prezidenti bo‘ldi. 17-iyun — Janubiy Afrikada aparteidning bekor qilinishi. 25-iyun — Yugoslaviya tarkibidan Sloveniya va Xorvatiyaning chiqishi. 1-iyul — Varshava shartnomasi tashkilotining rasmiy tugatilishi haqidagi protokolning Pragada imzolanishi. 20-avgust — Estoniya mustaqilligining e’lon qilinishi. 21-avgust — SSSRda GKCHP isyonining tugatilishi. 21-avgust — Latviya mustaqilligining e’lon qilinishi. 24-avgust — Ukraina mustaqilligining e’lon qilinishi. 27-avgust — Moldaviya, Gruziya, Armaniston, O‘rta Osiyo respublikalari mustaqilligining e’lon qilinishi. 361 31-avgust — O‘zbekiston Respublikasi mustaqilligining e’lon qilinishi. 22-dekabr — Armaniston mustaqilligining e’lon qilinishi. 8-dekabr — SSSRning parchalanishi — Belovej bitimining imzolanishi. 21-dekabr — MDH (sakkiz respublika) tashkil etilishi haqidagi bitimning imzolanishi. 25-dekabr — M. S. Gorbachyov SSSR Prezidenti vakolatlarini o‘zidan soqit qildi. 1992-yil
1-fevral — Rossiya Federatsiyasi va AQSHning «sovuq urush» holatini to‘xtatish haqidagi bayonoti. 2-mart — Bosniyada fuqarolar urushi boshlanishi. 1993-yil
1-yanvar — Chexiya va Slovakiya mustaqilligining e’lon qilinishi. 26-yanvar — Bill Klintonning AQSH Prezidenti etib saylanishi. may — Sulaymon Demirelning Turkiya Prezidenti etib saylanishi. 3-oktabr — Moskvada Oq uyning ishg‘ol etilishi. 1994-yil 10-may — Nelson Mandela Janubiy Afrika Prezidenti sifatida qasamyod qildi. 31-avgust — Germaniyadan Rossiya qo‘shinlari kontingentining chiqarilishi. 1994—1996-yillar — Rossiya qo‘shinlarining Chechenistonda «Konstitutsiyaviy tartibni o‘rnatish bo‘yicha» harbiy harakatlari. 1995-yil
16-mart — Missisipi shtatida AQSH Konstitutsiyasiga 13-tuzatish kiritildi — qullik rasman man etildi. 7-may — Jak Shirak Fransiya Prezidenti etib saylandi. 1996-yil
2-aprel — Moskvada ikki mamlakat hamjamiyatini tuzish haqida Rossiya- Belorussiya shartnomasi imzolanishi. 1997-yil fevral — Den Syaopin 92 yoshida vafot etdi. dekabr — Gonkong yana XXR hududiga kirdi. 1998-yil
27-sentabr — Gerxard Shryoderning Germaniya kansleri etib saylanishi. 362
1999-yil aprel — may — Hindiston va Pokistonda yadro quroli sinovi. sentabr — Kosovo hududiga NATO qo‘shinining kiritilishi. 31-dekabr — B. N. Yelsinning iste’foga chiqishi. 2000-yil mart — V. Putin Rossiya Federatsiyasi Prezidenti etib saylandi. iyun — Janubiy va Shimoliy Koreya prezidentlari Pxenyanda sulh va Koreyaning ikkala qismini birlashtirish to‘g‘risida shartnoma imzoladilar. 2001-yil yanvar — J. Bush AQSHning 43-Prezidenti deb e’lon qilindi. Hindistonda zilzila, Gujarat shtatida 20 ming odam halok bo‘ldi. Eronda islohotchilarning sobiq yo‘lboshchisi Muhammad Hotamiy prezident etib saylandi. avgust — Rossiya va Xitoy o‘rtasida do‘stlik va hamkorlik to‘g‘risida shartnoma imzolandi. 11-sentabr — Nyu-Yorkdagi Jahon savdo markazi va Vashingtondagi Pentagonda terrorchilik harakatlari. 7-oktabr — Afg‘onistonda terrorchilikka qarshi kampaniya boshlandi. Kofi Annanga Xalqaro Nobel tinchlik mukofoti berildi. 2002-yil
mart — Prezident Islom Karimovning AQSHga tashrifi. J. Bush bilan muzokaralar. iyun — Fransiyada prezident saylovi. J. Shirak Prezident etib saylandi. sentabr — Germaniyada saylov. Germaniya Sotsial-demokratik partiyasi g‘alaba qozondi. Gerxard Shryoder Germaniya kansleri lavozimida qoldi. 2003-yil iyun — AQSH — Angliya Iroqqa hujum boshladi. dekabr — Ozarbayjonda saylov. Ilhom Aliyev Prezidentlik lavozimiga keldi. 2004-yil
yanvar — Gruziyada M. Saakashvili saylovda g‘alaba qildi. mart — Rossiyada saylov V. Putin o‘z lavozimiga qayta saylandi. may – Hindiston Bosh vaziri etib Monmaxon Sinx saylandi. oktabr — X. Karzay Afg‘oniston Prezidenti qilib saylandi. dekabr — Ukrainada saylov. V. Yushchenko Prezident qilib saylandi. 363
2005-yil aprel — Qirg‘izistonda «Lola inqilobi». A. Akayev Prezidentlikdan ketdi. may — Eronda saylov. Mahmud Ahmadiy Najot prezidentlik lavozimiga keldi. noyabr – GFR tarixida birinchi ayol Angela Merkel Kansler etib saylandi. dekabr – Lex Kachinskiy Polsha Prezidenti bo‘ldi. 2006-yil
sentabr — Sindzo Abe Yaponiya Bosh vaziri etib saylandi. noyabr — Roman Prodi Italiya Bosh vaziri lavozimiga keldi. noyabr — Iroqning sobiq diktatori S. Husayn osib o‘ldirishga hukm qilindi. dekabr — BMT Bosh sekretari lavozimini Pan Gi Mun egalladi. dekabr – Turkmanboshi S. Niyozov vafot etdi. 2007-yil
fevral – Turkmaniston prezidenti qilib G. Berdimuxamedov saylandi. may – N. Sarkozi Fransiya Prezidenti etib saylandi. iyun – Gordon Braun Buyuk Britaniya Bosh vaziri lavozimini egalladi. avgust – Abdulla Gul Turkiya Prezidenti qilib saylandi. sentabr – Ya. Fukuda Yaponiya Bosh vaziri bo‘ldi. 2008-yil
yanvar – S. Berluskoni Italiya Bosh vaziri bo‘ldi. fevral – Li Myon Bak Koreya Respublikasi Prezidenti lavozimiga keldi. mart – D. Medvedev Rossiya Prezidenti etib saylandi. avgust – Gruziya Janubiy Osetiyaga hujum qildi. noyabr — B. Obama AQSH Prezidenti etib saylandi. 364
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Karimov I. A. O‘zbekistonning o‘z istiqlol va taraqqiyot yo‘li. 1-jild. Т., «O‘zbekiston», 1996. 2. Karimov I. A. O‘zbekiston – ulkan imkoniyatlar mamlakati. 1-jild. Т., «O‘zbekiston», 1996. 3. Karimov I. A. Mintaqada xavfsizlik va hamkorlik uchun. 4-jild. Т., «O‘zbekiston», 1996. 4. Karimov I. A. O‘tmishsiz kelajak, hamkorliksiz taraqqiyot bo‘lmaydi. 4-jild. Т., «O‘zbekiston», 1996. 5. Karimov I. A. Yevropa Ittifoqi mamlakatlari davlat va hukumat boshliqlari kengashida so‘zlagan nutq. 5-jild. Т., «O‘zbekiston», 1997. 6. Karimov I. A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo‘lida. 6-jild. Т., «O‘zbekiston», 1998. 7. Karimov I. A. Yevropa–Kavkaz–Osiyo (ТRASEKA) transport tarmog‘ini rivojlantirishga bag‘ishlangan nutq. 7-jild. Т., «O‘zbekiston», 1999. 8. Karimov I. A. Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkilotining Istambul sammitida so‘zlangan nutq. 8-jild. Т., «O‘zbekiston», 2000. 9. Karimov I. A. BMТ Bosh Assambleyasida so‘zlangan nutq. 9-jild. Т., «O‘zbekiston», 2001. 10. Karimov I. A. Amerikalik ishbilarmonlar bilan bo‘lgan uchrashuvda so‘zlangan nutq. 10-jild. Т., «O‘zbekiston», 2002. 11. Karimov I. A. Yevroatlantika hamkorlik kengashi sammitida so‘zlangan nutq. 11- jild. Т., «O‘zbekiston», 2003. 12. Karimov I. A. O‘zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo‘lmaydi. 13-jild. Т., «O‘zbekiston», 2005. 13. Karimov I. A. Mintaqada xavfsizlik va barqarorlik yo‘lida. 13-jild. Т., «O‘zbekiston», 2005. 14. Karimov I. A. O‘zbekiston va Rossiya ittifoqchi davlatlar. 14-jild. Т., «O‘zbekiston», 2006. 15. Karimov I. A. O‘zbek xalqining Islom madaniyati rivojiga qo‘shgan beqiyos hissasining yuksak e’tirofi. 15-jild. Т., «O‘zbekiston», 2007 16. Karimov I. A. Shanxay hamkorlik tashkiloti davlat rahbarlari kengashining kengaytirilgan tarkibdagi majlisida so‘zlangan nutq. 15-jild. Т., «O‘zbekiston», 2007. 17. Александров В. В. Новейшая история стран Европы и Америки. М., 1988. 18. История новейшего времени стран Европы и Америки. 1918–1945 гг. (Под ред. Е. Ф. Языкова). М., 1989. 19. Капустин Б.Г. Глобальные проблемы мирового общественного развития. М., 1991. 20. Верт И. История советского государства. 1990–1991. М., 1992. 21. Из истории мировой цивилизации (Под ред Ш.М. Мунчаева). М., 1995. 365 22. Lafasov M. O‘zbekiston Respublikasining xalqaro aloqalari. Т., 1995. 23. Лурье Ф. М. Российская и мировая история в таблицах. СПб, 1995. 24. Кредер А. А. Новейшая история. XX век. М., 1996. 25. Всемирная история. С древнейших времен до наших дней (Под. ред. Г. Б. Поляка). М., 1997. 26. Алиева А. С. Всемирная история в таблицах и схемах. М., 1999. 27. Вейс Г. История цивилизации. Т. 1–3. М., 1999. 28. Загладин Н. В. Всемирная история. Век XX. М., 1999. 29. Моя энциклопедия событий (Сост. Мирошникова В.В. и др.). М., 1999. 30. Страны мира. Энциклопедический словарь (Сост. Богданович и др.). М., 1999.
31. Хидоятов Г. А. Всемирная история (1914–1945 гг.). Учебник для учащихся 10 класса. Т., «Шарі», 2000. 32. Хидоятов Г. А. Всемирная история (1945–1999 гг.). Т., «Шарі», 2000. 33. Ходжаев А. Х. Китайский фактор и Центральная Азия. Т., «Фан», 2004. 34. O‘zbekiston va xalqaro tashkilotlar. Т., «Akademiya», 2005. 35. Белоусов Л. С. и др. История новейшего времени стран Европы и Америки. 1945–2000 гг. М., «Простор», 2003. 36. Родригес А. М. Новейшая история стран Азии и Африки. XX век. М., «Владос», 2005. 37. Бузов В. И. История современного Востока XX–XXI вв.: страны и правители (Новейшая история Азии и Африки). М., «Март», 2008. 38. Родригес А. М. Стран Азии Африки в новейшее время в вопросах и ответах. М., «Проспект Велби», 2008. 39. Пономарёв М. В. История стран Европы и Америки в новейшее время в вопросах и ответах. М., «Проспект Велби», 2008. 40. Internet materiallari: Vikipedia elektron ensiklopediyasi. 2008. 366 MUNDARIJA Kirish ...................................................................................................................... 3 Dunyo XX—XXI asr boshlarida ............................................................................ 3 BIRINCHI BO‘LIM. DUNYO IKKI JAHON URUSHI ORALIG‘IDA 1-bob. G‘arb mamlakatlari ......................................................................................7 1—2-§. Xalqaro munosabatlar .....................................................................7 3-§. Sovet davlati ...................................................................................... 22 4-§. Germaniya ......................................................................................... 36 5-§. Fransiya .............................................................................................. 47 6-§. Buyuk Britaniya ................................................................................. 55 7-§. Italiya va Ispaniya .............................................................................. 65 8-§. Amerika Qo‘shma Shtatlari .............................................................. 77 9-§. Lotin Amerikasi davlatlari ................................................................ 85 2-bob. Osiyo va Afrika davlatlari .......................................................................... 96 10-§. Xitoy va Hindiston .......................................................................... 96 11-§. Turkiya. Eron. Afg‘oniston ............................................................ 105 12-§. Yaponiya ........................................................................................ 111 13-§. Arab davlatlari ................................................................................ 115 14-§. Tropik va Janubiy Afrika davlatlari ............................................... 124 3-bob. Ikkinchi jahon urushi ............................................................................... 128 15-§. Ikkinchi jahon urushi va uning yakunlari ..................................... 128 IKKINCHI BO‘LIM. JAHON MAMLAKATLARI XX ASRNING IKKINCHI YARMI VA XXI ASRNING BOSHLARIDA 1-bob. Xalqaro munosabatlar. G‘arb davlatlari taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlari ......................................................................................................... 145 16-§. Ikkinchi jahon urushidan so‘ng dunyo siyosati va hayotidagi o‘zgarishlar .................................................................................... 145 17-§. Ikkinchi jahon urushidan keyin G‘arb davlatlari ijtimoiyiqtisodiy va siyosiy taraqqiyotidagi o‘ziga xos xususiyatlar ........ 161 2-bob. G‘arb mamlakatlari .................................................................................. 168 18-§. Amerika Qo‘shma Shtatlari ........................................................... 168 19-§. Lotin Amerikasi davlatlari ............................................................. 178 20-§. Buyuk Britaniya ............................................................................. 184 21-§. Fransiya .......................................................................................... 193 367
22-§. Germaniya Federativ Respublikasi .............................................. 200 23-§. Italiya Respublikasi ........................................................................ 208 24-§. Sovet davlati va uning parchalanishi ............................................ 212 25-§. Markaziy va janubi-sharqiy Yevropa davlatlari ........................... 221 3-bob. Osiyo va Afrika davlatlari ........................................................................ 234 26-§. Yaponiya ........................................................................................ 234 27-§. Xitoy Xalq Respublikasi ................................................................ 240 28-§. Hindiston va Pokiston .................................................................. 246 Pokiston Islom Respublikasi ......................................................... 252 29-§. Turkiya va Eron............................................................................. 259 Turkiya Respublikasi .................................................................... 259 Eron Islom Respublikasi .............................................................. 262 30-§. Afg‘oniston .................................................................................... 268 31-§. Osiyoning yangi industrial davlatlari ............................................ 275 32-§. Arab davlatlari ............................................................................... 281 33-§. Tropik va Janubiy Afrika davlatlari .............................................. 293 4-bob. Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi ................................................................ 296 34-§. Moldova, Ukraina, Belorussiya va Kavkazorti Respublikalari mustaqilligining tiklanishi va rivojlanishi ..................................... 297 Moldova Respublikasi ....................................................... 297 Ukraina Respublikasi ........................................................ 299 Belorussiya Respublikasi .................................................. 302 Gruziya Respublikasi ........................................................ 305 Armaniston Respublikasi .................................................. 308 Ozarbayjon Respublikasi ................................................... 309 35-§. Markaziy Osiyo mamlakatlari taraqqiyot yo‘llarining turli-tumanligi .............................................................................. 312 Qozog‘iston Respublikasi ................................................. 313 Qirg‘iziston Respublikasi .................................................. 316 Turkmaniston Respublikasi .............................................. 319 Tojikiston Respublikasi ..................................................... 322 5-bob. Bo‘ltiqbo‘yi Respublikalari ....................................................................... 327 36-§. Bo‘ltiqbo‘yi Respubliklarining mustaqillikka erishuvi va rivojlanishi ..................................................................................... 327 Estoniya Respublikasi ....................................................... 327 Latviya Respublikasi ......................................................... 328 Litva Respublikasi ............................................................. 329 6-bob. XX asr — XXI asr boshlarida fan va madaniyat taraqqiyoti .................... 331 37-§. Fan va madaniyat .......................................................................... 331 Jahon tarixi sanalarda ........................................................................................ 347 Foydalanilgan adabiyotlar .................................................................................... 364 Moyli Lafasov JAHON TARIXI (1918—2008) Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari uchun darslik To‘ldirilgan va qayta ishlangan nashr «Turon-Iqbol» nashriyoti, 2010. Muharrir Sh. Mansurov Badiiy muharrir E. Muratov Texnik muharrir T. Smirnova Musahhihlar: H. Zokirova, S. Abdunabiyeva Kompyuterda sahifalovchi K. Goldobina Bosishga 25.06.10 da ruxsat etildi. Bichimi 60Ѕ901/16. «Times» garniturada ofset bosma usulida bosildi. Shartli b. t. 23,0. Nashr t. 29,41. Adadi 5445 nusxa. 367- raqamli buyurtma. «TURON-IQBOL» nashriyoti. 100182. Тоshkent sh., H. Boyqaro ko‘chasi, 51-uy. Тelefon: 244-25-58, faks: 244-20-19. «Toshkent Tezkor Bosmaxonasi» МСHJ da chop etildi. 100200. Toshkent, Radial tor ko‘chasi, 10-uy. Yüklə 2,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|