O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi а. Qodiriy nomli jizzax davlat pеdagogika instituti

2.3§ Tajriba sinov.
Tajriba sinov ishlari bo’yicha amalga oshirilgan tatqiqot tajriba-sinov 
mohiyati oily ta’lim tizimidagi mavzu shakllanish jarayonlarini amalga oshirishdan
iborat qilib belgilandi.Pedagogik sinovni tashkil etish jarayonida yechiladigan 
vazifalar ko’lami quyidagilardan iborat qilib belgilandi.


Tajriba-sinov mezonlarini yaratish;



Tajriba-sinov mazmunini o’zida aks ettirgan materiallarni ishlab

chiqish ; 


Tajriba-sinov io’tkazilgan guruhlarni aniqlash; 


Tajriba-sinov jarayonini tashkil qilish. 

Tatqiqotda tajriba-sinov amalga oshiriladigan sub’ekt qilib, Jizzax shahar

XTBga qarashli N10-sonli ―Do’stlik‖ nomli maktabgacha ta’lim muassasasi 
belgilandi.Tajriba-sinov
jarayoniga 
tayyorlov
guruhi

ularning

baholash 
mezonlariga qarab yuqori, o’rta, past darajadagi guruhlarga ajratildi.Barcha guruh
o’zaro teng vaziyatda va bir xil mazmunda tajriba-sinovdan o’tishdi. 
Tajriba-sinov natijalariga 30 dan ortiq tarbiyalanuvchilar jalb etildi.
Tajriba-sinov metodlariga anketa, suhbatlashish, intervyu olish, tahlil va 
kuzatish, test olish kabi zamonaviy usullar qo’llanildi.I-bosqichda mavzu
yuzasidan adabiyotlar to’pladim.Bu mavzularni maktab ta’limiga tayyorlash 
I.Asadovning
―Bolangiz 
maktabga
tayyormi?‖ 
kitobi
M.Rasulova, 

M.Fayzullayevaning ―Bolalarni maktabga tayyorlash dasturi ‖ V.T.Loginova

P.T.Samarinkovalarning ―Maktabgacha pedagogika‖ sidan Yusupovaning 
―Maktabgacha tarbiya pedagogika‖ sidan foydalanildi.

---

50

II bosqichda bolalarni maktabga tayyorlash bog’cha, oila hamkorligining
o’ziga xos xususiyatlari ustida ish olib bordim.Maktabgacha ta’lim muassasasining 
tayyorlov guruhida bolalarning umumiy, jismoniy va psixologik rivojlanish
darajasini aniqlab chiqdim.Guruhda ―Uchinchi ming yillikning bolasi‖ dasturi 
asosida ta’lim-tarbiya ishlari olib borildi.Tayyorlov guruhi tarbiyachisining ish
rejalari bilan tanishib chiqdim.MTM va maktab o’rtasidagi uzviylik murakkab 
tarkibiy tuzilishga ega ekanligi aniqlandi.Unda yetakchi yo’nalishlar ta’lim-tarbiya
ishlaridagi izchillik hamda ularning tarkibiy qismlari ta’lim-tarbiyaviy ish 
mazmuni shakl va metodlaridagi izchillik shuninigdek bola tarbiyalashdagi
pedagogik talablar va sharoit izchilligini farqlash mumkin. 
MTM va maktabda amalga oshiriladigan ta’lim- tarbiyaviy ish mazmunini
belgilovchi dasturlar aloqasi izchillik va ketma-ketlik asosini tashkil qiladi. 
Bolalar bog’chasi va boshlang’ich sinflarning amaldagi dasturlarni qiyoslash
o’rtasida ma’lum izchil ijobiy muvoffaqiyatli aloqa borligini ko’rsatadi.Shu bilan 
bir vaqtda bolalarni MTM da boshlang’ich boshlang’ich lug’at boyligini yanada
oshirish nutqning ifodaliligi, mantiqiyligi ustidagi ish savom ettirildi.Bolalarni 
MTM da va maktab asosida o’qitish izchilligi asosini tashkil etishda yagona
nazariy yondashuvlar, dasturlar mazmuni maktabgacha yoshdagi bolalarni maktab 
ta’limiga tayyorlash imkoniyatlari hamda bolala bilimining pedagogic psixologik
tuzulishi hisobga olindi. 
Maktabgacha ta’lim muassasalarining tayyorlov guruhlarida mashg’ulot va
dars mazmuni dasturlashtirilgan aniq tashkiliy vaqt jihatdan cheklanganlik, 
pedagogning yetuk roli ilmiy asoslangan o’qitish metodi va usullaridan
foydalanildi va shu singari umumiy xususiyatlari ta’lim shakllaridagi izchillik 
uchun zamin yaratdi.

---

51

III- bosqich.Olingan natijalar tahlil qilindi.Tayyorlov guruhi bolalarining
maktab ta’limiga tayyorlik darajasini aniqlashda maktabgacha yaosh bolalar 
ta’lim-tarbiyasiqo’yadigan muammo va talablarga amal qilindi.
Maktabgacha tarbiya muassasasining tayyorlov guruhi bolalarini maktab 
ta’limiga tayyorgarlik darajasi aqliy ma’naviy yetuklik darajasi va maktab
ta’limiga pedagogik tayyorlik darajalari test metodikalar orqali tekshirildi.