O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 19- son ilmiy tadqiqotlar jurnali

INNOVATSIYALAR

VA 
19-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.05.2023
6 a'zoli 1 va 2 geteroatomli geterohalqali birikmalar 
Geterohalqali birikmalarning kondensirlangan system 

---

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
19-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.05.2023
Sirotonin 
Baxt garmoni bosh miya neyro mediatr vazifasini bajaradi. Organizmda 
almashinuvi buzilsa shizofreniya kasalligi kasalligi kelib chiqadi. 
Adrenalin 
Bu tasirida arterial bosim oshadi,yurak faoliyatining òzgarishi murakkab 
harakatlarga ega. Adrenalin markaziy nerv sistemasiga kuchsiz qòzĝatuvchi tasirga 
ega. Adrenalin asosan quyidagi holatlarda ishlatiladi. 

---

O‘ZBEKISTONDA
 
FANLARARO
 
INNOVATSIYALAR

VA 
19-
SON

ILMIY
 
TADQIQOTLAR
 
JURNALI
20.05.2023
Arterial bosimni tez tushirish lozim bòlganda 
Bronxial astmani davolashda 
Xirurgiyada mahaliy anestezin moddalariga ularning tasirini uzaytirish 
maqsadida qòshiladi. 
Qon oqishini tòxtatish uchun 
Kòz kasalliklarida maz va tomchi dorilarning tarkibiy qismi sifatida ishlatiladi. 
Keyingi yillarda ekologiyaning keskin o’zgarishi natijasida turli xil kasalliklar, 
mikroorganizmlarning ko’payishi insoniyatning dori darmonga bo’lgan talabini 
oshishiga olib kelmoqda. Bu borada ishlatiladigan dori dar-monlarning barqarorligi 
ularni ishlab chiqarishga va saqlash sharoitiga bir-muncha bog’liq hisoblanadi. Dori 
vositalarining barqarorligini oshirish uchun hozirgi kunda turli- xil stabilizatorlardan 
foydalaniladi.Dori moddasi va tayyor dori turlarining sifatini va farmakologik faolligini 
ifodalab beruvchi eng muhim omillardan biri bu ularning barqarorligi hisoblanadi. 
Dori vositalarining ko’pchiligi tashqi omillar natijasida parcha-lanib, endeferent yoki 
kam ta’sirli, toksik tabiatga o’tib qoladi. Bunday jara-yonlar dori vositalarining 
me’yoriy hujjatalardagi talablar asosiuda tekshirib ko’rilgandan kiyen namoyon 
bo’ladi. Dori vositalarining barqarorligiga ta’sir etuvchi asosiy omillar bular yorug’lik, 
namlik, harorat, havo tyarkibidagi kislorod, karbonat angidrid ba’zi dori turlari uchun 
turli-xil mokroorganizmlar ham ta’sir etadi. Shu bilan bir qatorda dori vositalarining 
barqarorligini yo’qolishiga qadoqlash vositalarining tog’ri tanlanmsligi ham ularning 
sifati buzilishiga olib keladi. Eritma muxitining Ph qiymati dorimoddalarida ketadigan 
kimyoviy jarayonlarni tezlashtirib, ayniqsa oksidlanishqaytarilish reaksiyalari-ning 
tezlashishiga olib keladi.Hozirgi kunda tibbiyot sohasida geterosiklik birikmalarning 
o’rni nihoyatda katta. Geterosiklik birikmalar orasida turli biologik faollikga ega 
bo’lgan dorivor moddalar topilgan va hozirgi kunda turli xil modifikatsiyalari sintez 
qilib olinmoqda. Jumladan 1,4- diazepin va uning turli hosilalari tibbiyotda turli – xil 
kasalliklarni davolashda qo’llanilib kelinmoqda. Bu kabi birikmalarning hosilalari 
uyqusizlikda, eczema, artrit, turli-xil teri kasalliklarida, hayajonlanish, jahl chiqishi 
kabi ematsional holatlarda tavsiya etiladi.1,4-benzodiazepin kondensirlangan ikki 
tutash halqali geterosiklik sistema bo'lib, u o'zida benzol va qo'sh azot saqlagan yetti 
a’zoli geterosiklik halqa - 1,4-diazepindan tashkil topgan: 1,4-benzodiazepin 
hosilalarini chuqur o'rganish natijasida, bir qator yuqori ta’sirga ega bo’lgan 
preparatlari yaratildi va ularning trankvilizator ta’sirchan bo'lishi uchun kimyoviy 
tuzilishiga kiritilgan o'rinbosarlar qaysi turda va holatda o'rnashishlari xar tomonlama 
urganildi. Dori ta’siriga ega bo'lishi uchun 1,4-benzodiazepinning 5- holatida, albatta, 
fenil radikali, 7-holatda esa xlor, brom yoki nitro guruhi bo'lishi shart ekanligi 
aniqlanadi. Shuningdek, 1-ho-latdagi azot atomiga birikkan vodorodni metil radikaliga, 
2-holatdagi keto guruh holida yoki ikkilamchi metil amin radikali birikkan bo'lishi 
mumkinligi ham isbotlandi.Hozirgi vaqtda 1,4-benzodiazepinning tibbiyotda xlozepid, 
diazepam, nozepam, nitrozepam va fenazepam kabi hosilalari keng qo'llanilmoqda. 

---