individlar soni har xil turlar orasidagina emas, balki bir tur ichida
ham har xil bo'ladi. Populyatsiyadagi individlarning
mo'lligi
u la rn in g u m u m iy so n i, a b s o ly u t va n isb iy z ic h lik la rd a
ifodalanad i.
Son ko 'rsa tkich i -
bu p o p u ly atsiy a egallagan
hududlardagi individlarning umumiy sonini bildiradi.
Zichligi
esa, m a’lum m aydon birligiga to ‘g‘ri keluvchi individlar sonini
bildiradi. Bu ikki ko'rsatkich bir-biri bilan uzviy bog'liq.
Tug ‘ilish
- bu m a’lum vaqt ichida tug'ilgan individlar sonidir.
Bu ko'rsatk ich m a ’lum turning evolutsiyasi davom ida qaror
topgan xususiyatlardan bo'lib, turning biologiyasi, xulqi, jinsiy
yetilishi, jinslarning nisbati, m uhitning qulayligi kabi hollar bilan
belgilanadi.
Nobudbo'lish (o'lish)
- b u m a’lum vaqt ichida nobud bo ‘lgan
in d iv id la r so n i. Bu k o 'r s a tk ic h ham tu rn in g o ‘ziga xos
xususiyatlaridan biri bo'lib, hayot muhitining xarakteriga bog'liq
bo'ladi.
Populyatsiyaning о ‘sishi -
bu tug'ilish va o'lish orasidagi farq
bilan ifodalanadi. U hayot m uhitining holatiga qarab m usbat
yoki manfiy ifodaga ega bo'lishi mumkin.
O'sish tezligi
- bu v aqt birligidagi o 'sish d arajasi bilan
b elgilanadigan k o 'rsa tk ic h d ir. M a ’lum ki, h a r qan day tirik
organizm bir qancha boshqa organizm lar orasida yashaydi va
ular bilan turli m unosabatlarda bo'ladi. Tirik organizmlarning
birgalikda tashkil etgan tuzilmalari yoki ham jam oalari o'ziga
xos tabiiy qonuniyatlar asosida vujudga keladi va boshqarib
turiladi. Organizm darajasidan yuqori turadigan ana shunday
tizim lardan biri - biosenozlardir.
Bioseno:
lotincha so'z bo'lib,
b io s -
h a y o t,
sen o z
- u m u m , ja m o a
d e m a k d ir
(5-rasm).
Dostları ilə paylaş: