Pankreasin ekzokrin testleri Doç. Dr. Mustafa altinişik adütf biyokimya ad

PANKREASIN EKZOKRİN TESTLERİ

• Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD

• 2004

Pankreasın ekzokrin salgısı

• sindirim kanalına günde 17-20 mL/kg

• besinler, su, sabunlar, histamin, nitritler, asitler, asetilkolin, kolin, pilokarpin ve karbamoilkolin tarafından uyarılır

• normalde renksiz, kokusuz, NaHCO3 tadında ve düşük viskoziteli

• dansitesi insanlarda 1007-1015 arasında

• pH’ı insanlarda 7,0-8,5 arasında

Pankreasın ekzokrin salgısının bileşimi

• en çok bulunan inorganik iyonlar Na+, Cl ve HCO3 iyonlarıdır.

• ayrıca potasyum, kalsiyum, magnezyum, çinko, fosfat, sülfat iyonları bulunur

• organik maddelerin büyük kısmını enzimler ve zimojenleri oluşturur.

• az kısmını da albümin ve globülinler oluşturur

Mideden gelen kimus etkisiyle duodenum lümeninde pH 4,5’ in altına düşünce duodenumdaki S hücrelerinden sekretin salgılanır.

• Mideden gelen kimus etkisiyle duodenum lümeninde pH 4,5’ in altına düşünce duodenumdaki S hücrelerinden sekretin salgılanır.

• Sekretin de pankreastan elektrolitçe zengin sıvı salgılanmasını uyarır.

Kimus içinde bulunan yağ asitleri, monoaçil gliseroller, peptonlar, peptitler ve kalsiyum iyonu, ince bağırsaktaki İ hücrelerini uyararak kolesistokinin salgılatırlar.

• Kimus içinde bulunan yağ asitleri, monoaçil gliseroller, peptonlar, peptitler ve kalsiyum iyonu, ince bağırsaktaki İ hücrelerini uyararak kolesistokinin salgılatırlar.

• Kolesistokinin de pankreastan enzimce zengin sıvı salgılanmasını uyarır

Somatostadin, enteroglukagon ve pankreatik polipeptit pankreasın ekzokrin salgısını inhibe ederler.

• Somatostadin, enteroglukagon ve pankreatik polipeptit pankreasın ekzokrin salgısını inhibe ederler.

Pankreasın ekzokrin salgısında bulunan enzimler

• protein sindiriminde görevli tripsin, kimotripsin ve karboksipeptidazlar

• kolinesteraz, psödokolinesteraz

• elastaz

• RNAz, DNAz

• -amilaz, -glikozidaz, -galaktozidaz

• lipaz, fosfolipaz A, kolesterol esteraz

Tripsinojen

Kimotripsinojen

Proelastaz

Prokarboksipeptidaz A ve B

Nükleazlar

-amilaz

Ko-lipaz ve Lipaz

Fosfolipaz A

Kolesterol esteraz

Pankreas ekzokrin fonksiyonunun değerlendirilmesi

• Uyarı testleri: Direkt olarak sekretin, pankreozimin (CCK) i.v verilmesi veya indirekt olarak Lundh test yemeği sonrası duodenal aspiratın incelenmesi esasına dayanır. Sekretin pankreas sıvısı ve HCO3 sekresyonunu artırır. Pankreozimin (CCK) enzim sekresyonunu artırır.

• İndirekt testler: Bu testler oral maddenin pankreatik enzimlerce yıkılmasına ve metabolitlerinin idrar, plazma veya nefeste ölçümüne dayanır.

Pankreas ekzokrin fonksiyonunun değerlendirilmesinde uyarı testleri

• Lundh test öğünü testi,

• sekretin-kolesistokinin testi,

• gaitada tripsin ve kimotripsin testi

Lundh test öğünü testi

Sekretin-Kolesistokinin testi

Gaitada tripsin ve kimotripsin testi

Pankreas ekzokrin fonksiyonunun değerlendirilmesinde indirekt testler

• Yağ absorpsiyon testi

• Bentromid (PABA) testi

Yağ absorpsiyon testi

Bentromid (PABA) testi

Pankreas hastalıkları

Terde klorür tayini

Pankreas hastalıklarının tanısında yararlı enzimler 1

• Amilaz

• Lipaz

Pankreas hastalıklarının tanısında yararlı enzimler 2

• Akut pankreatitte serum amilaz aktivitesi,

• 2-12 saatte artar.

• 12-72 saatte normalin 5-10 katına ulaşarak maksimum olur.

• 3-4 günde normal değerlere iner.

• Serum amilaz aktivitesinde artış, pankreatik harabiyetin ağırlığı ile paralel olmayabilir

Pankreas hastalıklarının tanısında yararlı enzimler 3

• Akut pankreatit tanısında idrar amilazı daha değerlidir. Çünkü böbrek fonksiyonlarının sağlam olması koşuluyla daha yüksek değerlere ulaşır ve 7-10 gün gibi daha uzun süre yüksek kalır.

Pankreas hastalıklarının tanısında yararlı enzimler 6

• Akut pankreatitte serum lipaz aktivitesi;

• 2-12 saat sonra yükselir

• ve 10-12 gün yüksek değerde kalır.

• Akut pankreatitte lipaz değerleri amilazdan daha spesifiktir