R sayfullayeva, B. Mengliyev, G. Boqiyeva, M. Q urbo no va, Z. Yunuso va, M. Abuzalova

(a)
unlisi orttiriladi: 
fikr-fikir, hukm-hukum, doklad-dakalad, klass- kilass.
Epiteza 
— so 'z oxirida bir o 'rin d a kelgan ikki u nd osh dan so'ng 
(a)
tovushining qo'shilish hodisasi: 
disk-diska, bank-banka, tank-
tanka, kios-kioska, otpusk-otpuska
kabi.
Prokopa 
— b u n d a so ‘z boshida b a’zan unli yoki undosh tovush 
tushib qoladi : 
ytroq-iroq, yigna-igna, y ig ‘ach- ag'ach, yirik-iri, yuz-
uz.
Sinkopa 
— hodisasiga binoan so'z o ‘rtasidagi va oxiridagi keng 
unli to r unli kabi talaffuz qilinadi va ayrim holatda tushib qoladi: 
valochka-valichka, 
traktor-traktir, 
avtor-avtir, 
direktor-direktir,
generator-generatir
kabi.
Apakopa 
— so'z o'zagidagi oxirgi unli yoki undoshning tushishi 
hodisasidir: 
d o ‘s t-d o ‘s, xursand-xursan, gazeta-gazit, smena-smen
va 
hokazo.
67

---

Sinerezis 
— hodisasiga k o 'ra so 'z o ‘rtasida bir jo yd a kelgan ikki 
u nlin ing biri kuchsizlanadi va nutqda tushib qoladi. Ik k in ch i unli 
fonem a esa c h o ‘ziq talaffuz etiladi: 
maorif- m o:rif saodat-so.dat,
qiroat-qiro:t, jam oat-jam o:t.
Bu hodisa asl o ‘zbekcha so 'zlarg a xos 
em as.
Reduksiya 
— so ‘zning birinchi b o ‘g ‘inida b iro r u nlining, 
o d atd a, to r unlining kuchsizlanib talaffuz qilinishidir. M asalan, 
bir,
bil, til
so'zlari bir b o 'g 'in li bo'lganligi va urg ‘u shu so ‘zdagi (/) 
unlisiga tushganligi tufayli bu so‘zlardagi (
i
) unlisi m e ’yordagidek 
talaffuz qilinadi va eshitiladi. Lekin shu so‘zlarning oxiriga ikkinchi 
bir b o ‘g ‘in qo'sh ilish i bilan, urg‘u ham ikkinchi b o ‘g ‘inga k o ‘chadi. 
N a tijad a, b irinchi b o ‘g ‘inidagi (0 unlisi kuchsizlanadi va eshitilar- 
eshitilm as h olda sust talaffuz qilinadi: