Amaliy mashg’ulot. Ma’lumotlar bazasini normallashtirish. Normal formalar 1NF, 2NF, 3nf va Kodd

Normalizatsiya qilinmagan shakl yoki normal nolinchi shakl (UNF) 
Odatda bu forma alohida oddiy ma'lumotlar bazasi sifatida ajratilmaydi. 
Shunday qilib, ma'lumotlar bazasining bir nechta oddiy shakllari mavjud va 
normallashtirish jarayoni ma'lumotlar bazasini doimiy ravishda ma'lum bir normal 
shaklga keltirishimizdan iborat. 
Relyatsion nazariyaga ko'ra jadvallardagi qatorlar raqamlanmasligi kerak, ya'ni 
qatorlar tartibi, xuddi ustunlar tartibi ahamiyatsiz bo'lgani kabi, ahamiyatga ega 
emas. Masalan, ustunlar tartibini yoki qatorlar tartibini o'zgartirsak, hech narsa 
o'zgarmasligi kerak, bu hech narsaga ta'sir qilmasligi kerak. Shunday qilib, 
munosabat nazariyasiga ko'ra, biz ma'lum bir satr yoki ustunga uning soni bo'yicha 
murojaat qila olmaymiz. 
Agar jadvallaringiz ushbu printsiplarga rioya qilsa, ma'lumotlar bazasini 
normalizatsiya qilishga o'tishingiz mumkin. 
Kichik bir misolni ko'rib chiqaylik. 
Tartib raqam
A
B
1 
Anvar 
Ergashev 
2 
Baxtiyor 
Salimov 
3 
Olim 
Ashirov 
4 
Islom 
Kenjayev 
Ammo, bunday jadvallarni relyatsion deb atash mumkin emas, chunki ular ikki 
o'lchovli ma'lumotlar massivlari bilan raqamlangan. Agar biz satrlarni almashtirsak, 
unda bizning raqamlashimiz buziladi. 

---

Relyatsion nazariyaga ko'ra, jadvallardagi ma'lumotlar hech qanday tarzda 
saralanmaydi va 2-tartib tartibidagi satrdan yoki ikkinchi ustundan ma'lumotlarni 
olishimiz kerak deb ayta olmaymiz. 
Shuning uchun jadvalimizni normallashtirishni boshlash uchun biz hech 
bo'lmaganda tartib raqami bilan ustunni o'chirib tashlashimiz va ustunlar tartibini 
e'tiborsiz qoldirishimiz kerak. Masalan, ularga ko'proq to'g'ri nomlar berish orqali 
bu ishni amalga oshirish mumkin.