Amaliy mashg’ulot. Ma’lumotlar bazasini normallashtirish. Normal formalar 1NF, 2NF, 3nf va Kodd

Xodim
Kontakt
Telefon turi 
Anvar Ergashev 
123-45-67 
Anvar Ergashev 
987-65-43 
Baxtiyor Salimov
555-66-77
Ishchi telefon 
Baxtiyor Salimov 
777-88-99 
Uy telefoni 
Olim Ashirov 
123-45-66 
Ikkinchi normal shakl (2NF) 
Ikkinchi normal shakl (2NF) talablari 
Ma'lumotlar bazasi ikkinchi normal shaklda (2NF) bo'lishi uchun uning 
jadvallari quyidagi talablarga javob berishi kerak: 
-
Jadval birinchi normal shaklda bo'lishi kerak 
-
Jadvalda kalit bo'lishi kerak 
-
Jadvalning barcha kalit bo'lmagan ustunlari to'liq kalitga bog'liq bo'lishi kerak 
(agar u tarkibli bo'lsa) 
Agar kalit tarkibli bo'lsa, ya'ni bir nechta ustunlardan iborat, keyin barcha 
boshqa kalit bo'lmagan ustunlar butun kalitga bog'liq bo'lishi kerak. Agar ba'zi bir 
atribut (ustun) kalitning bitta ustuniga bog'liq bo'lsa, ma'lumotlar bazasi ikkinchi 
normal shaklda emas deb hisoblanadi. 
Boshqacha qilib aytganda, jadvalda faqat kalitning yarmini bilib olish mumkin 
bo'lgan ma'lumotlar bo'lmasligi kerak. 
Ikkinchi normal shaklning (2NF) asosiy qoidasi quyidagicha: 
Jadvalda har bir satrni aniqlash mumkin bo'lgan to'g'ri kalit bo'lishi kerak. 
Jadvalni ikkinchi normal shaklga o'tkazishga misol 
Tasavvur qilaylik, tashkilot xodimlari ro'yxatini saqlashimiz kerak va buning 
uchun quyidagi jadvalni tuzdik. 
“Xodimlar” jadvali 
FISH
Lavozim
Bo’lim
Bo’lim tavsifi
Anvar 
Ergashev 
Dasturchi 
Rivojlanish bo'limi 
Ilovalar va saytlarni ishlab 
chiqish va ularga xizmat 
ko'rsatish 
Anvar 
Ergashev 
Buxgalter 
Buxgalteriya 
Buxgalteriya hisob-kitoblarini 
amalga oshirish 
Olim Ashirov 
Sotuvchi 
Amalga oshirish 
bo’limi 
Mahsulot sotilishini tashkil etish 
Birinchi normal shaklning shartlarini bajarilishini ko'ramiz, ya'ni unda 
takrorlanadigan satrlar yo'q va barcha qiymatlar atomikdir. 

---

Endi ushbu jadvalni ikkinchi normal shaklga normalizatsiya qilish jarayonini 
boshlashimiz mumkin. 
Buning uchun nima qilishimiz kerak? Biz asosiy kalitni kiritishimiz kerak. 
Mavzu sohasi bilan ozgina ishlagandan so'ng, ushbu tashkilotda har bir 
xodimga noyob kadrlar raqami berilganligini aniqlaymiz, u hech qachon 
o'zgartirilmaydi. 
Agar bizda bunday xodimlar raqami bo'lmasa yoki u tashkilot ichida 
takrorlanishi mumkin bo'lsa (masalan, ishchi ishdan bo'shatilgan bo'lsa va bir 
muncha vaqt o'tgach uning raqami yangi xodimga tayinlangan bo'lsa), unda asosiy 
kalit uchun biz sun'iy kalitni yaratishimiz mumkin avtomatik ravishda 
ko'paytiriladigan ma'lumotlar turi bilan jadvalga yangi yozuvlar qo'shilsa bo'ladi. 
Shunday qilib, biz jadvaldagi har bir qatorni xuddi shu tarzda aniq belgilab olamiz. 
Shunday qilib, ushbu jadvalni ikkinchi normal shaklga keltirish uchun unga 
yana bitta atribut qo'shishimiz kerak, ya'ni xodimlar raqami ko'rsatilgan ustun. 
Oddiy birlamchi kalit bilan ikkinchi normal shakldagi “Xodimlar” jadvali.