F. I. Haydarov, N. I. Xalilova psixologiya fanlarini qitish metodikasi

k proq e'tibor berish, bilimlarni zlashtirish qonunlariga xato va 
yanglishlarining psixologik sabablariga bo liq muammolari va shu 
kabilarga quvchilar bilan bevosita uchrashilganda yuzaga kelgan 
masalalarini k plari hal etildi. Lekin asosiysi telekommunikatsiya 
vositalaridan foydalanishni quvchilarning ijodiy imkoniyatlarini 
rivojlantirish masalalariga qaratish u faqatgina xotirani t ldirmay 
balki, fikrlash faoliyatini rivojlantirishga xizmat qilishdan iborat. Bu 
masalani hal etish talabaga ilmiy axborotlarini yetkazish metodikasini 
zgartirish hisobiga b lishi mumkin. Masalan, yodlab, esda olib 
qolishga y naltirilgan yordamchi va nazorat savollari rniga, ularga 
muammoni ifoda etadi va shu bilan quvchilar fikrlash faoliyatlarini 
ishga solishadi. 
Bu masofali qitishdagi tarixiy hodisa texnik vositalar ayniqsa 
zamonaviy telekommunikatsion tarmoqlar juda yaxshi va sifatliligi, 
lekin bu vositalar orqali uzatiladigan quv materiallari agarda 
insonning bilimini zlashtirishning psixologik shartlariga mazmuni va 
metodikasi b yicha mos b lganda tayyor axborotlarni oddiy eslab 
qolishga emas, aqliy rivojlanishga, fikrlashni rganishga yordam 
b lgandagina foydaliligini k rsatadi. 
Butun mamlakatni telekommunikatsiyalashtirishni kutib tirmay 
uning metodikasini takomillashtirish zarurligi sababli sirtqi ta'Iimning 
imkoniyatlari juda katta. Bu imkoniyatlar bilimlarni zlashtirishda 
psixologik qonuniyatlardan t laroq foydalanishdan iborat. Ana shu 
qonuniyatlardan talaba bilan bevosita aloqa qilmay ularning quv 
faoliyatlarini boshqarish metodikasi xususiyatlari kelib chiqadi. Sirtqi 
ta'lim talabasi uchun psixologik fanlarni rgatish, zlashtirish 
b yicha zining mustaqil ishlarini tashkil etish uchun nima qilish va 
qanday bajarish kerakligi haqida haqiqiy amaliy y nalish kerak. 
Mustaqil bilim olish auditoriya mash ulotlaridan k ra ancha samarali 
degan juda k p fikrlar mavjud. Ular mustaqil qish qiyinligi 
asoslangan «kerakli» savollarni tushuntirib beruvchi qituvchining 
yordami mavjud emas, barcha «majburiy» bilimlarni hech kim yetkazib 
bermaydi. 
Bilimlarni mustaqil ishlash qiyinchiliklari haqida sirtqi ta'lim 
talabalari va ekspertlar z tajribalaridan yaxshi biladilar. 
Ammo sirtqi ta'limda kunduzgi qitishdagi mustaqil bilim 
olishdan auditoriya mash ulotlarining ustunligi, g yoki obyektiv 
k rsatkichlar ham mavjud ular imtihonlar natijalari sirtqi ta'lim 
talabalari kunduzgi ta'lim talabalaridan k ra rtacha past bahoga 
egalar ya'ni zlashtirishlari past b ladi. Mana shu yerda bizning 
fikrimizga t ri asoslangan xulosa b lmaydi. Mustaqil bilim olish 
qiyin b lgach natijalari ham past, demak mustaqil qishning samarasi 
past b ladi. Lekin qish kimni qanday b lmasin, kunduzgimi, 
168 

---