O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

Sug‘urtalovchi
o
Sug‘urtalanuvchi 
o
Sug‘urtaning obekti 
o
Sug‘urta himoyasi
o
Sug‘urta manfatdorligi
o
Sug‘urta javobgarligi
o
Qayta sug‘urta qilish

---

38 
o
O‘zaro
 
sug‘urta
 qilish
o
Sug‘urta vakillari
o
Sug‘urta guvohnomasi 
o
Sug‘urta qoplamasini oluvchi

Quyidagi har bir atamaga alohida-alohida qisqacha tushuntirish berib 
o‘tamiz. 
Sug‘urtalovchi
-Sug‘urtani amalga oshiruvchi ixtisoslashtirilgan tashkilot. 
Tabiiy ofat yoki boshqa ko‘zda tutilmagan sabablar natijasida ko‘rilgan 
zararlarni sug‘urta qonunchiligi yoki sug‘urta shartnomasi asosidagi shartlarni 
ko‘zda tutib qoplashni o‘z zimmasiga oluvchi tashkilotlar. Bugungi kunda 
mamlakatimizda 20 tadan ortiq turli mulkchilik shakllaridagi sug‘urta 
tashkilotlari faoliyat ko‘rsatmoqdalar.
Sug‘urtalanuvchi
-
O‘ziga tegishli mol-mulkni sug‘urta qildirgan korxona, 
xo‘jalik tashkiloti yoki o‘z hayotini sug‘urtalovchi fuqarolar sug‘urtalanuvchi 
hisoblanadilar. Majburiy sug‘urta bo‘yicha sug‘urta tashkiloti ro‘yxatidan 
o‘tganlar yoki ixtiyoriy sug‘urta bo‘yicha shartnoma tuzib, sug‘urta badalini 
to‘laganlar sug‘urtalanuvchilar qatoriga kiradi. 
 
Sug‘urtaning obekti va predmetlari-
Mulk sug‘urtasida obekt sifatida 
moddiy boyliklar mol-mulk ko‘zda tutilsa, shaxsiy sug‘urtada fuqarolarni hayoti 
sog‘ligi va mehnat qobiliyati ko‘zda tutiladi. Sug‘urta predmeti - ana shu 
obektlarni tarkibiy qismlaridir, masalan, qishloq xo‘jaligi sug‘urta obekti bo‘lsa, 
ekinlar hosili, chorva mollarining soni, mol-mulk xillari, binolar, inshootlar, 
transport vositalari sug‘urta predmeti hisoblanadi. Uy-joyda saqlanuvchi mol-
mulklar obekt bo‘lsa, uy-ro‘zg‘or buyumlari, mebellar, gilamlar, televizorlar bu 
sug‘urtaning predmeti hisoblanadi. Shaxsiy sug‘urta predmetiga ma’lum yoshga 
yetish, mehnat qobiliyatini yo‘qotish va vafot etish hodisalari misol bo‘la oladi.