1 – mavzu. Kirish. Chizma geometriya fani va chizma tuzishning nazariy asoslari. Monj usuli. Nuqtaning koordinatalar bo’yicha epyuri

Ox
o‘qining manfiy yo‘nalishi bilan, uning manfiy 
yo‘nalishi 
Ox
o‘qining musbat yo‘nalishi bilan ustma–ust joylashadi. 
 
 
1.30-rasm.
 
 
 
 
1.31-rasm 

 
1.32-rasm
 
 
1.33-rasm 
Geometrik shaklning ortogonal proyeksiyalari yasashda asosan 
H, V
va 
W
proyeksiyalar tekisliklari sistemasining koordinatalar o‘qlaridan foydalaniladi. 
Shuning uchun chizmada proyeksiyalar tekisliklarini tasvirlash shart emas (1.32–
rasm). Shuningdek, tasvirni soddalashtirish uchun koordinata o‘qlarining manfiy 
yo‘nalishlarini chizmada hamma vaqt ham ko‘rsatilmaydi (1.33-rasm). Koordinata 
o‘qlarining manfiy yo‘nalishlari nuqtaning qaysi oktantga tegishligiga qarab 
belgilanadi. 
Amaliyotda nuqta va geometrik shakllarning fazoviy vaziyati va ularning 
ortogonal proyeksiyalariga oid masalalarni asosan 
I–IV
oktantlarda yechish bilan 
chegaralaniladi. Nuqtaning proyeksiyalari, uning fazoni qaysi oktantida 
joylashuviga qarab, proyeksiyalar o‘qlariga nisbatan turlicha joylashadi.
 
Nuqtani 2 va 3 tekislikka proyeksiyalash 
 
Birinchi oktantda joylashgan nuqtaning chizmasi.
Fazodaning I oktantida 
joylashgan 
A
nuqta va o‘zaro perpendikulyar 
H, V
va 
W
proyeksiyalar tekisliklari 
sistemasi berilgan (1.34,a–rasm). 
A
nuqtaning ortogonal proyeksiyalarini yasash 
uchun bu nuqtadan proyeksiyalar tekisliklariga perpendikulyarlar o‘tkazamiz. 

---

Faraz qilaylik,