1 – mavzu. Kirish. Chizma geometriya fani va chizma tuzishning nazariy asoslari. Monj usuli. Nuqtaning koordinatalar bo’yicha epyuri

P
bilan kesishuvidan hosil bo’lgan 
nuqtalar to’plami fazodagi ma’lum bir nuqtalar to’plamining tasviri bo’ladi. 
Masalan, 
AVD
uchburchakning markaziy proyeksiyasi 
A
p
B
p
D
p
uchburchak bo’ladi 
(1.2-rasm). 
Proyeksiyalar tekisligining ostida joylashgan 
E
nuqtaning 
E
p
proyeksiyasi 
SE∩P
bilan aniqlanadi. Proyeksiyalar tekisligida yotgan 
K
nuqtaning 
K
p
markaziy 
proyeksiyasi nuqtaning o’zi bilan ustma-ust (
K

K
p
) tushadi.
Markaziy proyeksiyalash konusli yoki qutbli proyeksiyalash, yoxud 
perspektiva deb ham yuritiladi. Masalan, markaziy proyeksiyalash apparatida biror 
m
egri chiziq berilgan bo’lsin (1.3-rasm). 
m
egri chiziqning nuqtalari to’plamini 
proyeksiyalar tekiligiga 
S
markaz orqali proyeksiyalansa, uning proyeksiyasi 
m
r
 
egri 
chiziq hosil bo’ladi. U holda 
S
markazdan o’tuvchi proyeksiyalovchi nurlar to’plami 
konus sirtini hosil qiladi. 
Markaziy 
proyeksiyalashda 
proyeksiyalash 
markazi 
va 
buyumning 
proyeksiyasiga qarab uning fazodagi vaziyatini aniqlab bo’lmaydi. 

---

 
 
1.1-rasm.
 
1.2-rasm.
 
 
1.3-rasm 
Markaziy proyeksiyalashning xossalari 
Markaziy proyeksiyalashda geometrik shakllar quyidagicha tasvirlanadi.