2-modul. Taraqqiyotning “O„zbek modeli” va uning o„ziga xos xususiyatlari

О„zRning "Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga 
saylov tо„grisida"gi Qonuni // О„zR Oliy Kengashining Axborotnomasi. 1994. 5-son. 125-modda.
)
qabul 
qilinishi joylardagi davlat hokimiyati vakillik organlari tizimini mustahkamlash 
sohasidagi islohotlarning mantiqiy davomi bо„ldi. 
Ushbu davrdagi asosiy vazifa davlatning iqtisodiyotga aralashuvini 
cheklashga imkon beruvchi samarali davlat boshqaruvini tashkil etish uchun shart-
sharoitlarni yaratishdan iborat edi. Makro darajada bu raqobat muhitini, biznesni 
rivojlantirish, mamlakatda xorijlik investorlar uchun qulay investitsiya muhitini 
yaratishni anglatadi. 
Birinchi bosqichda kо„p sonli tarmoq vazirliklari, iqtisodiyotni davlat 
tomonidan rejalashtirish, savdo, moddiy-texnik ta‟minot va xizmat kо„rsatish 
sohasini boshqarish tizimi tugatildi. Bozor iqtisodiyotiga xos bо„lgan davlat 
boshqaruvining yangi institutlari: monopoliyaga qarshi organlar, mustaqil statistika 

---

17 
organlari, soliq va bojxona qо„mitalari, korxonalar bankrotligini nazorat qiluvchi 
organlar tashkil qilindi. Iqtisodiy munosabatlarning yangi tizimiga xos bozor 
institutlari: bank tizimi, sugurta, lizing, auditorlik kompaniyalari, tovarlarni birja 
orqali sotish tizimi shakllandi. 
Shu tarzda, davlat boshqaruvi tizimini isloh qilish jarayonida qat‟iy davlat 
nazorati mamlakatda aholini ijtimoiy himoya qilish va fuqarolararo hamjihatlikni 
ta‟minlash, bozor islohotlarini amalga oshirish uchun mustahkam iqtisodiy zamin 
va qonunchilik bazasini shakllantirish imkonini berdi. Bu davrda boshqaruvning 
ma‟muriy-buyruqbozlik tizimi barham topdi, VM, davlat va xо„jalik boshqaruvi 
organlari, joylardagi vakillik va ijro organlari faoliyatining huquqiy asoslari 
yaratildi. 
Ikkinchi bosqich (2001-2010 yy.)
iqtisodiyotni barqaror rivojlantirish, 
qonunchilik, sud-huquq tizimi va ijtimoiy-gumanitar sohalarni isloh qilishni 
ta‟minlashda g„oyat muhim rol о„ynagan davr bо„ldi. Davlat boshqaruvi tizimini 
isloh qilishning ushbu bosqichidagi eng muhim vazifalar sifatida boshqaruv 
tuzilmalarining vazifalarini о„zgartirish, ularning hokimiyatga oid, tartibga solish 
va nazorat qilishga oid vakolatlarining tо„xtatilishi va tubdan qisqartirilishi, 
shuningdek, xо„jalik yurituvchi subyektlarning faoliyatiga aralashuv va tartibga 
solishga yо„l qо„ymaslik kabi vazifalar belgilandi. 
Islohotlarning 
mantig„i va jamiyat hayotining barcha sohalarini 
erkinlashtirishga intilish davlat funksiyalarining mikro darajada, ya‟ni muayyan 
xо„jalik yurituvchi subyektlar faoliyati va hududlarni rivojlantirish darajasida 
qisqartirilishini taqozo etmoqda edi. Boshqacha aytganda, korxonalar va aholi 
bozor islohotlariga moslashib borgani sayin davlat organlarining ularning qonuniy 
faoliyatiga 
aralashuvi 
tadbirkorlik, 
ishbilarmonlik, 
umuman, 
iqtisodiyot 
rivojlanishi yо„lidagi jiddiy tо„siqqa aylanmoqda edi. Ushbu davrda qabul qilingan 
О„zR Prezidentining "Respublika davlat boshqaruvi organlari faoliyatini 
takomillashtirish tо„g„risida"gi
(