dövrdə istifadəyə verilən orta ümumtəhsil məktəblərinin 35,5 faizi,
səhiyyə obyektlərinin 71,4 faizi, ucqar dağ və sərhəd kəndlərində inşa
edilmişdir. Bütövlükdə bu dövrdə m uxtar respublikanm şəhər və
rayon mərkəzlərində, habelə kəndlərində abadlaşma işləri
geniş vüsət
almışdır.
Görülən işlərin həcminin artması öz
növbəsində tikinti sekto-
runa qoyulan sərmayənin həcminin ildən-ilə artmasma səbəb oldu.
Əgər 2005-ci ildə Naxçıvan M uxtar Respublikasmda bütün maliyyə
mənbələri hesabma 126 milyon 52 min manatlıq investisiyadan isti-
fadə edilmişdirsə, 2006-cı ildə tikinti sektorunda 191 milyon 757 min
manatlıq sərmayədən istifadə olunmuşdur [24, s. 9]. 2007-ci ildə bu
məqsədlə 222 milyon 948 min manat, 2008-ci ildə 309 milyon 598
min manat, 2009-cu ildə 411 milyon 522 min manat vəsait xərclən-
mişdir. 2010-cu ildə 501 milyon 106 min manat vəsaitdən istifadə
olunmuşdur ki, bu da 2009-cu ildəki müvafıq göstəricidən 22 faiz
çoxdur. tnvestisiya qoyuluşlarmm 443426 min manatı və ya 88 faizi
tikinti-quraşdırma işlərində istifadə edilmişdir.
Son illərdə m uxtar respublikada aparılan tikinti, quruculuq
və abadlıq işləri nəticəsində Naxçıvan şəhəri
və rayon mərkəzləri göz
oxşayır, şərq və qərb memarlıq elementlərini özündə birləşdirən so-
sial obyektlər, inzibati binalar, yaşayış evləri diyarımıza gözəllik
verir, bu işi görənlərin əməyi yüksək qiymətləndirilir. Heydər Əliyev
Sarayı, Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanı, Duzdağ və Təbriz ot-
elləri, Diaqnostika-Müalicə Mərkəzi, Naxçıvan Dövlət Universite-
tinin Beynəlxalq Münasibətlər və Xarici Dillor fakültəsinin yerləşdiyi
korpus, Universitet Konservatoriyası, Elektron Kitabxana, Tələbə
yataqxanası, Hüseyn Cavidin türbəsi, Nuh türbəsi və yüzlərlə göz-
oxşayan memarlıq abidələri yüksək peşəkarlıqla təmir və bərpa edil-
mişdir. X an Sarayı, Zaviyyə-mədrəsə binası, Came məscidi,
Qarabağlar memarlıq kompleksi, İmamzadə kompleksi, Möminə
Xatm və Yusif Küseyir oğlu türbələri restavrasiya olunmuşdur. Bu
gün Naxçıvanda tarixi-memarlıq abidələrində şərq elementləri ilə
müasirlik qovuşur, bu elementlər isə şəhərə yaraşıq verir, onu gözəl-
ləşdirir. Bütün bunlar Ali Məclis Sədrinin zövqündən, şəhərsalma
sahəsindəki səriştəsindən, memarlıq biliyindən, qurub-yaratmaq hə-
vəsindən xəbər verir.
117
2.4. Kənd təsərrüfatının inkişafı
Naxçıvan M uxtar Respublikasınm iqtisadiyyatmda kənd
təsərrüfatı hər zaman öncül mövqeyə malik olmuşdur. M uxtar res-
publikada əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfındən qoyulmuş
aqrar islahatlarm ardıcıl
həyata keçirilməsi, kənd təsərrüfatmda apa-
rılan struktur dəyişiklikləri aqrar bölmənin inkişafı üçün möhkəm
zəmin yaratdı. M uxtar respublikada ərzaq məhsulları istehsalmı ar-
tırmaq, əhalini təhlükəsiz və keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin
etmək, sahibkarlıq mühitini yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə Naxçıvan
M uxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2008-ci il 17 sentyabr ta-
rixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2008-2015-ci illərdə Naxçıvan
M uxtar Respublikasmda əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təmi-
natma dair Dövlət Proqramı” muxtar respublikada kənd təsərrüfatı
məhsullarmm istehsalmm artırılmasında yeni istiqamətləri müəy-
yənləşdirdi. Yeni emal müəssisələrinin yaradılması məhsul istehsa-
lına dövlət maliyyə yardımınm göstərilməsi, güzəştli şərtlərlə gübrə
satışmm təşkili, məhsulun satışı üçün yarmarkalarm keçirilməsi kənd
təsərrüfatı sahəsində məhsul istehsalmm həcminin artmasma səbəb
oldu. Torpaqlarm meliorasiya və sabit su təminatmm yaxşılaşdırıl-
ması sahəsində bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirildi. Qaraçuq-
Nehrəm kanalı bərpa olundu. Heydər Əliyev Su Anbarında tikinti
işləri sürətləndirildi. 1996-2005-ci illərdə 30 yeni nasos stansiyası ti-
kildi, 57 nasos stansiyasmda əsaslı təmir işləri aparıldı, 238 subarte-
zian quyusu qazıldı və ya bərpa edildi. Hazırda muxtar respublikada
suvarma tədbirlərinin həyata keçirilməsi məqsədilə 97 nasos stansi-
yasından, 766 subartezian quyusundan və 339 kəhrizdən istifadə olu-
nur [9, s. 126].
Aqrar sahədə əməkçilərin zəruri kənd təsərrüfatı texnikası ilə
təchizatmı yaxşılaşdırmaq məqsədi ilə “Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq
Səhmdar Cəmiyyəti və onun rayonlarda xidmət bazaları yaradıldı.
2006-cı ildə muxtar respublikaya 82 ədəd, 2007-ci ildə 180 ədəd,
2008-ci ildə 84 ədəd, 2009-cu ildə 108 ədəd, 64 ədəd 2010-cu ilin yan-
var-avqust aylarında olmaqla cəmi 518 ədəd müxtəlif təyinatlı tex-
nika alındı [28, s. 119]. 76 ədəd müxtəlif təyinatlı kənd təsərrüfatı
texnikası lizinq yolu ilə məhsul istehsalçılarma verildi.
118