Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda

Sığorta şirkətlərinin ayrı-ayrı    illərdəki göstəricilərinin təhlili 

 

 

2015 

2016  İl ərzində   

Sığortaçı şirkətin adı

 

Sığorta haqları 

Sığorta haqqları 

Sığorta haqqları 

dəyişimi 

Cədcəl 2.1.-in ardı

 

“AXA MBASK” Sığorta   

Şirkəti ASC

 

8934078,13

 

11390966,11

 

2456887,98

 

“Alfa Sığorta” ASC

 

2635748,58

 

1019840,50

 

-1615908,08

 

“A-Qroup Sığorta Şirkəti”ASC

 

2811732,05

 

2434943,04

 

-376789,01

 

“Atəşgah” Sığorta Şirkəti 

ASC

 

26299363,54

 

21328042,32

 

-4971321,22

 

“Atəşgah Həyat” Sığorta   

Şirkəti ASC

 

21660887,97

 

19956368,71

 

-1704519,26

 

  “AtaSığorta” ASC

 

522008,58

 

4776151,24

 

4254142,66

 

  “AzSığorta” ASC

 

16616524,47

 

10591063,26

 

-6025461,21

 

“Azərqarant Sığorta” ASC

 

135931,00

 

195444,31

 

59513,31

 

“Bakı Sığorta” ASC

 

1720505,75

 

627330,76

 

-1093174,99

 

“Başak İnam Sığorta Şirkəti” ASC

 

634904,00

 

417884,84

 

-217019,16

 

“Beynəlxalq Sığorta Şirkəti” ASC

 

8582702,09

 

3516608,20

 

-5066093,89

 

“Buta Sığorta” ASC

 

1272112,65

 

593950,50

 

-678162,15

 

“Günay Sığorta” ASC

 

460135,00

 

1347409,50

 

887274,50

 

---

31 

“Mega Sığorta” ASC

 

11335150,85

 

13803271,64

 

2468120,79

 

“Paşa Həyat Sığorta” ASC

 

32782386,12

 

45029690,57

 

12247304,45

 

 

“Paşa Sığorta” Şirkəti ASC

 

39469548,99

 

64610892,59

 

25141343,60

 

“Azərbaycan Sənaye Sığorta”   

ASC

 

4946408,08

 

2702307,24

 

-2244100,84

 

Azərbaycan Respublikası DSK Şirkəti

 

194850,75

 

32696541,00

 

32501690,25

 

“İPƏK YOLU SIĞORTA” ASC

 

8795383,28

 

10055497,55

 

1260114,27

 

“Əmrah Sığorta” ASC

 

450668,53

 

44551,68

 

-406116,85

 

“Qala Həyat” Sığorta   

Şirkəti ASC

 

11430401,67

 

16947738,00

 

5517336,33

 

“Rəvan Sığorta” ASC

 

900446,99

 

546218,84

 

-354228,15

 

“Standard Insurance”   

Sığorta Şirkəti ASC

 

9594862,27

 

12523236,69

 

2928374,42

 

“Xalq Sığorta” ASC

 

4223439,63

 

4745215,83

 

521776,20

 

“Qala Sığorta” ASC

 

0,00

 

3447601,00

 

3447601,00

 

Yekun

 

24 239 813

 

285348765,9

 

261108952,45

 

Mənbə:

  Azərbaycan  Respublikas

ı  Sığortaçılar  Assosasiyasının  məlumatları  əsasında 

müəllif tərəfindən hazırlanmışdır[50] 

 

Sığortanın icbarı sığorta növünün Avropa ölkələri ilə müqayisə etsək ölkəmizin 

sığorta  haqqına  görə  sonuncu  yerlərdə  olduğunu  görərik.  Avropada  avtomobillərin 

icbari  sığorta  üzrə  ən  çox  sığorta  haqqı  il  ərzində  431  avro  ilə  İtaliya  və 

İsveçrədədir.Avstriya və Almaniyada isə müvafiq olaraq 258 avro və 214 Avro təşkil 

edir.Şərqi Avropa ölkələrində Qərbi Avropa ölkələrinə nisbətən sığorta haqqları daha 

aşağıdır.Məsələn; Slovakiyada 136 avro , Polşada 103 avro, Xorvatiyada isə 196 avro 

təşkil edir. 

      Onuda  qeyd  edək  ki,  sığorta  haqqlarını  göstərərkən  ölkədə  adambaşına  düşən 

ÜDM-un həcmini də nəzərə almaq lazımdır.

 

Borc alətləri bazarı bir sıra dövlət və özəl şirkət və müəssisələrlə müxtəlif növ 

borc alətləri vasitəsi ilə borc əldə etməyə şərait yaradan bazardır. Maliyyə bazarının bir 

qoluda  qiymətli  kağızlar  bazarıdır.  Respublikamızda  qiymətli  kağızlar  XIX  əsrin   

80-ci  illərində  yaranmağa  başlamışdır.  “Qiymətli  kağızlar  üzrə  fəaliyyətin  əsas 

---

32 

növlərindən  biri  fond  alətlərinin  birinci  bazarda  yerləşdirilmsini  təmin  etməkdir. 

[27.səh.117]. 

Qeyd  edildiyi  kimi  qiymətli  kağızlar  bazarı  qiymətli  kağızların  alqı-satqısını 

həyata  keçirir.  Qiymətli  kağızlar  bazarı  bir  neçə  funksiyaları  həyata  keçirirki  bu 

ümumibazar funksiyalara aşağıdakılar aid edilir. 

-

 

Tənzimləyici funksiya 

-

 

Qiymət funksiyası 

-

 

İnformasiya funksiyası   

-

 

Kommersiya funksiyası 

     

  Bundan əlavə olaraq qanuni xüsusiyyətlər baxımından qiymətli kağızları bir neçə 

qrupa bölmək olar.Bu quruplara aşağıda qeyd edilən bölmələr aid edilir. 

1.

 

Dövlət QKB   

2.

 

Özəl QKB 

3.

 

Qarışıq xüsusiyyətli QKB 

Sxem 2.3.

   

Qiymətli kağızlar bazarının qurluş sxemi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mənbə: 

F.Ş.Kaşiyeva – “Pul,kredit,banklar”, metodik vəsait.Baki_2011[27.səh.109] 

Qiymətli kağızlar bazarı 

Ümumi bazar 

funksiyaları 

Xüsusi bazar 

funksiyaları 

1.Tənzimləyici funksiya 

2.Qiymət funksiyası 

3.İnformasiya funksiyası   

4.Kommersiya funksiyası 

 

1.Yenidən bölüşdürülmüş 

funksiya 

2.Qiymət və maliyyə risklərinin 

sığortası funksiyası 

---

33 

Qeyd  edilən  qrupların  izahı  olaraq  deyə  bilərik  ki,  dövət  QKB-ı  rəsmi  dövlət 

orqanları  tərəfindən  idarə  edilən,  özəl  QKB-ı  isə  qeyri-rəsmi  təssisçilər  tərəfindən 

idarə  edilən  QKB-dır.  Qarışıq  xüsusiyyətli  QKB-ının  təsis  edilməsi  və  qaydalarının 

müəyyən edilməsində hər iki tərəf yəni həm dövlət həm özəl təsisçilər çıxış edirlər. 

Bütün  bunlarla  yanaşı  qiymətli  kağızların  ən  mühüm    rollarından  biri  lazım 

olan maliyyə vəsaitlərinin tez və ucuz cəlb edilməsini təmin edir.Misal olaraq göstərək 

ki,  tutaq  ki,  hər  hansı  bir  müəssisənin  əməliyyatları  yerinə  yetirmək  üçün  maliyyə 

vəsaitlərinə  ehtiyacı  var.Bu  zaman  müəssisənin  iki  yolu  var  ya  banka  gedib  lazımı 

vəsaiti  almaq  üçün  müraciət  edəcək  ya  da  isteqrazlar  buraxib  investorlara  sataraq 

lazımı  malyyə  vəsaitinin  cəlb  olunma  xərcini  azaldacaq.Qeyd  etmək  lazımdır  ki, 

qiymətli  kağızlar  risk  dərəcəsinə  görə  dəyişir.Belə  ki,  qiymətli  kağızların  gəlirliliyi 

artdiqca onların risk dərəcəsidə artır. 

Qrafik 2.1.