Risk qiym
ətləndirmə matrisası
S
əciyyəvi risklərlə bağlı nə etmək variantları
Risk ötürülm
əsi
Risk t
əxirə salınması
Risk azaldılması
Risk q
əbulu
Riskd
ən çəkinmə
T
əşkilat,ciddiliyi addımlar atılmasının vacibliyini tələb edən konkret risklərlə bağlı
gözl
ənilməyən hadisələr planları və ya əks-tədbirləri ortaya qoya bilər
və riskləri risk
qeydiyyatı aparan jurnala sala bilər və eyni zamanda bu riskləri prioritetləşdirib onların
idar
əetməsini xüsusi fərdlərə tapşıran məsul idarəetmə yaradar. Təşkilatın xarakteristikası
haqqında aydınlıq olan kimi,həmən konkret polis xidmətinin mədəniyyət və korrupsiya
t
ərəflərini əhatə etmək üçün hansı planların hazırlanması haqqında qərarlar verilə bilər.
Addım 3: Təşkilat hara getməyi arzulayır ?
Prosesin ikinci hiss
əsi başa çatandan sonra,xidmət hansı növ təşkilat olmaq istədiyi
haqqında qərar verməlidir və bu məqsədə nail olmaq üçün inkişaf tədbirlərini
mü
əyyənləşdirməlidir.3-cü Fəsil polislik işinin müxtəlif modelləri haqqında və onların
hazırlanması səbəbləri haqqında ətraflı danışır.
Aşağıda Cədvəl1,polis xidmətinin üç növünü və söhbət mövzusu olan təşkilatın öz
yerini ”h
ərbi” üslublu polis xidməti ilə “sahə polisi” üslublu polis xidməti arasındakı
spektrin harasında görmək istədiyini təsvir edir.
275
C
ədvə11: Üç növ polis təşkilatı
1. S
əlahiyyətlənmiş güc
-
Yüks
ək
dəyərli
peşəkar xidmət
-
Ucuz başa gələn
öz
əl sahə polisi və
ya könüllülük t
əbliğ
edilir,xüsusil
ə də,
patrul v
ə ictimai
sığortalama
-
Büdc
ə
k
əsintiləri/yarış/
öz
əl sektor
–
Yüks
ək
t
əhsil
standardları?
–
Daha
xüsusil
əşmiş
rollar?
2.Cinay
ətgarlarla
vuruşanlar
-
Yüks
ək dəyərli “iti
uclu” cinay
ətlə
mübariz
ə
-
Z
ənglə işləmə
strategiyası
-
Problemin
telefonla h
əlli –
polisin
gönd
ərilməsinə
ehtiyac yox
-
CCTV + k
əşfiyyat
–
Media
vasit
əsilə
ictımaiyyət
in kiçik
gözl
əntiləri?
–
İnamın
aşılanması?
3. Sosial müh
əndislər
-
‘Bütün m
əsələlərlə
m
əşğul ola bilən” patrul
işçiləri və kiçik
müt
əxəssislər qrupu
-
Cinay
ət /hadisələr idarə
olunması üçün yüksək
keyfiyy
ətli İT
-
Probleml
ərə yönəlmiş
polis xidm
əti –
problemin
analizi
vasit
əsilə
vasit
əçilik/danışıqlar
–
Ictimaiyy
ətin
t
ələblərini həll
etm
ək iqtidarında
deyil?
‘Cinay
ətgarlara qarşı vuruşan” anlayışı polis korrupsiyası ilə mübarizəyə fokuslanan
polis xidm
əti üçün uyğun deyil. Nəticələr göstərmişdir ki, cinayətlə mübarizə
yanaşmaları güclü olan təşkilatların qarışması və bir-biri ilə yarışı anti-korrupsiya
t
ədbirlərinin səmərəliliyini azaldır;sübutlar var ki, bu yanaşma islahatın xoş niyyətlərini
heç
ə endirmişdir.
Addım 4: Fəaliyyət planının hazırlanması
Q
ərara alınmış məqsədlərə nail olmaq üçün fəaliyyət planı prosesin dördüncü
hiss
əsində həyata keçirilir.Məqsədlər bəyan ediləndən sonra,strategiya və fəaliyyət planı
hazırlanmalıdır.Fəaliyyət planı kimin nə etdiyini,nə zaman etdiyini,nə cür və nə ilə
etdiyini b
əyan etməlidir186
.
M
ərhələ2. Sənədləşmə
Qanunvericilik
T
əşkilatın analizi dövlətin anti-korrupsiya qanunvericiliyini nəzərə almalıdır.O,polis
korrupsiya
sına qarşı məşğul olmağa kömək etmək üçün tələblərə cavab verirmi? Polisin
276
qanunvericiliy
ə hörmət edib-etmədiyini təmin etmək üçün izləmə mexanizmləri varmı?
Mövcud qanunvericilikd
ə hər hansı boşluğu doldurmaq üçün polis nə edə bilər?
Ha
şiyə 1: Müstəqil izləmə
Polis korrupsiya
sı ilə mübarizədə mühüm bir element də polis fəaliyyətinin
müst
əqil izlənməsidir. Hüquq sistemi insan hüquqları əsasında qurulan çox say-
da ölk
ələrdə,polis fəaliyyətinin müstəqil izlənməsi üçün tələblər vardır. Bir çox
ölk
ələrdə hətta daha da sərt tələblər qoyulmuşdur və burada müstəqil
izləmə or-
qa
nı öz müstəntiqlərindən istifadə edərək çox ciddi işləri, məsələn,
polis həbsi
zama
nı baş verən ölüm hadisələrini mütləq özü təhqiqat edir. 5-ci,6-cı,7-ci Fəsil-
l
ər bu mövzular üzrə daha ətraflı məlumat verir.
Daxili s
ənədləşmə
Daxili s
ənədlər üzrə də qiymətləndirmələr edilməlidir. İstənilən anti-korrupsiya strat-
egiya
sının əsas hissəsi “etik polis fəaliyyətinə” və özünün etik dəyərlərini və ya prinsiplə-
rini sadalayan s
ənədə üstünlük verməlidir. Bu
məqsədlə,hər bir təşkilatın özünün etika
üzr
ə sənədləri olmalıdır
187
;d
əyərlər,davranış kodeksləri və bu cür digər sənədlər. Bu cür
t
əşkilati sənədləşmənin geniş müzakirəsi üçün 2-ci Fəsilə baxın. Aşağıdakı 3-cü və 4-cü
R
əsmlər davranış kodekslərinə salına bilən bu cür sənədlərin nümunələrini verir.
R
əsm 3: Polisin
rolu-əsas prinsiplər
Polisin rolu-
əsas prinsiplər
And içm
ə
D
əyərlərin
b
əyanı
Davranış
Kodeksi v
ə etika
Rol,missiya v
ə
funksiyalar
Qanunvericilik v
ə
polis siyas
əti
Sa
kit
liy
i S
ax
la
277