Bakteriofaglar (bakteriyalarda parazit holda yashovchi viruslar)
nanokonstruktorlar va nanotexnologlami
diqqatini ikki sabab bilan
o ‘ziga tortganlar:
1-ular keng tarqalgan tabiiy nanokonstruktorlar hisoblanadi;
2-ular gen injeneriyasi usullaridan foydalanib, manipulatsiya
qilishga juda qulay.
Bakteriofaglardan yangi unikal tabiatda
uchramaydigan
nanomateriaUar yaratishda foydalanish mumkinmi?
Bu savolga
birinchilardan bo‘lib AQSH ning Massachuset
texnologiya instituti
olimlari javob berishga kirishganlar. Ular bunday konstruksiya yasash
uchun
asos qilib, bakteriofaglami gen injenerligi usulini olganlar.
Buning uchun har xil oqsillami kodlovchi DNK molekulasi, bakteriofag
DNKsi tarkibiga kiritilgan (bakteriyani kasallantimvchi virus).
Olimlar
bakteriofaglarda gen injenerligini,
yangi DNK
bakteriofag
DNKsini
virusning sirtqi oqsillarini sintezi uchun javob beradigan uchastkasiga
kiritishdan boshlaganlar (72-rasm).
5. Gibrid m ateriallar yaratishda b akteriofaglam i gen injeneriyasi
72-rasnt. Har xil oqsillar kodlovchi DNK fragmentlari, bakteriofag DNK sini
shu oqsillami sintez qiladigan va ulami о ‘zini sirtiga joylashtiradigan
uchastkaga kiritilgan.
Gen injeneriyasi usuli yordamida olingan bakteriofag koloniyalari
maxsus muhitga joylashtirilgan.
Bu sharoitda olimlar, bakteriofagni
sirtqi oqsillarga substratni yopishishini kuzatganlar.
Substratni sirtini
yuvib tashlagandan keyin, uni sirtida faqat substratga bog‘lovchi oqsillar
118
saqlagan bakteriofaglar «yopishgan» holda qolgan xolos. Yopishib
qolgan
bakteriofaglar ajratib olinib, ular yangi muhitga o'tkazilgan va
ularni koloniyalarini o‘sishini ta ’minlashga harakat qilganlar.
Shunday qilib,
Dostları ilə paylaş: 
