2.3. Məhsulun beynəlxalq marketinqdə standartlaşdırılması və
uyğunlaşdırılması ilə bağlı yaranan problemlər
Beynəlxalq marketinq strategiyası - şirkətlərin maddi və maliyyə imkanlarının,
həmçinin istehsal edilən məhsulların və təklif edilən xidmətlərin bazardakı vəziyyətə
uyğunlaşdırılması, başqa sözlə firmanın daxili strukturunun xarici mühitlə optimal
şəkildə uyğunlaşdırılması və birbaşa əlaqələndirməsi vasitəsilə reallaşdırılır. Şirkətlərin
strategiyası müxtəlif ola bilər. Burada əsas məqam hər bir əmtəəyə və hər bazara uyğun
olan strategiyanın seçilməsi və vahid funksiyaların icra edilməsindən ibarətdir.
Marketinq funksiyaları qarşıya qoyulmuş məqsədlərə çatmaq üçün marketinq
prosesində icra edilən ixtisaslaşmış fəaliyyət növləri və ya bu fəaliyyətlərin
məcmusudur
(Dadaşov İ.Ş. 2016: s.621)
.
Marketinq tədqiqatlarının yerinə yetirilməsində məqsəd bazarda və ya şirkətin
fəaliyyəti ilə bağlı olan qeyrimüəyyənlik səviyyəsinin və risklərin minimuma
endirilməsi, marketinqə aid əsaslandırılmış idarəetmə qərarlarının və strateji addımların
müəyyənləşdirilməsidir. Marketinq tədqiqatları nəticəsində istehlakçıların; bazarların;
bazarların firma strukturu; bazarın məhsul quruluşu; marketinq sahəsinin xarici mühitin
və marketinqin firmadaxili şəraitinin tədqiq edilməsi icra edilir. Marketinq tədqiqatları
zamanı marketinqin həyata keçirilməsinə təsir göstərən bütün subyekt və amillərin
ayrılıqda analizi və alınmış nəticələr başqa funksiyaların realizasiyası prosesində
istifadə olunduğundan o, digər funksiyalarının əsasını təşkil edir.
47
Məhsul çeşidinin planlaşdırılması ilə firmanın məhsul politikasının hazırlanması;
istehsal edilən və istehsal olunması nəzərdə tutulan məhsul növlərinin
müəyyənləşdirilməsi; bu çeşidliliyin idarə olunması, biznes və məhsul portfelinin
analiz edilməsi; məhsulların funksional, estetik və bir çox parametrlərinin
istehlakçıların istəklərinə uyğunlaşdırılması; məhsulun həyat tsiklinin müəyyən
mərhələsində olmasının aydınlaşdırılması; yeni məhsulların istehsalı, məhsulun
rəqabətə davamlılığının qaldırılması üzrə tədbirlərin planlanması və həyata keçirilməsi,
ticarət markası strategiyasının yaradılması, məhsulların qablaşdırılması, dizaynı və bu
kimi bir sıra işlər yerini yetirilir. Geniş anlamda, bu funksiya ilə bazar və onun ətraf
mühiti, istehlakçıların tələbatı haqqında informasiyalar birbaşa məhsula, onun
keyfiyyət və dəyər parametrlərinə ötürülür.
Məhsulların bölüşdürülməsi və satışında başlıca məqsəd alıcıya lazımlı məhsulu
lazımlı və münasib şəraitdə və uyğun qiymətlə istehlakçıya çatdırmaqdan ibarətdir. Bu
funksiyanın icra edilməsi ilə məhsulların bölüşdürülməsi və satışı, onların satıcıdan
birbaşa alıcıya çatdırılması icra edilir.
Beynəlxalq marketinqin idarə edilməsi olduqca çoxşaxəli və mürəkkəb prosesdir.
Beynəlxalq marketinq fəaliyyətinin müəssisə üçün faydalı idarə olunması onun həm
daxili, həm xarici bazarda uğurla işləməsinin başlıca amilidir. Rəhbər bazarda mövcud
ümumi problemləri tam araşdırmalı və dərindən təhlil etməli, buna əsasən marketinq
strategiyasını formalaşdırmalıdır. Çoxsaylı situasiyaların qurumlara təsirinin
vacibliyini qiymətləndirməyi hər zaman bacarmalıdır. Müxtəlif vəziyyətlərin bir –
birindən hansı xüsusiyyətlərinə görə fərqləndiyini və oxşar tərəflərini aydın şəkildə
təhlil etməlidir. Qeyd olunan aspektlər firmanın fəaliyyətinə olduqca böyük təsir
göstərir. Beynəlxalq marketinqin idarə edilməsi zamanı obyekt rolunda şirkətlər,
alıcılar və vahid bazar çıxış edir
(Cemal Y. 2016: s.631)
.
Beynəlxalq marketinqin uğurlu idarə edilməsi - şirkətlərin və firmaların öz əmtəə
və xidmətlərini, taktika və davranış strategiyasını bazarın mövcud olan və dəyişən
48
tələbərinə uyğunlaşdırılmasıdır. Bu özü isə marketinqin idarə edilməsi prosesinə
situasiyanın idarə olunması sistemi kimi yanaşmanı formalaşdırır.
Standartlaşdırmanın üstünlükləri, quraşdırma xərclərini aşağı salmaqla, mal
ehtiyatlarını azaltmaqla, böyük ehtiyatları qorumaq üçün ehtiyacları azaltmaqla və
təmir xərclərini azaltmaqla maliyyəni azaltmağa kömək etməsidir. Lazım olan daha az
fərdiləşdirmə idarəetmə və dizaynın təkmilləşdirilməsinə kömək edir, komponentlərin
dəyişdirilməsinə imkan yaradır və iş qabiliyyətini artıran mütəxəssis biliklərinin praktik
tətbiqini təmin edir və performansı artırır. Standartlaşdırma məhsul imicinin
formalaşmasına kömək edir. Bənzər bir keyfiyyət standartı və bir məhsul üçün
maliyetin sadəliyi, istehlakçıların marağına səbəb olur. İstehlakçının harada olmasından
asılı olmayaraq özünü oxşar xüsusiyyətləri ilə müəyyənləşdirmək bacarığı məhsulun
müsbət imicini yaratmağa və müştəri sadiqliyini cəlb etməyə kömək edir.
Müştəri xidmətləri, reklam, paylama və məhsul qiymətləri müvəffəq olmaq üçün
yerli bazar şərtlərinə əsaslanmalıdır. Pis yaradıcılıq və cavab müddəti
standartlaşdırmanın dezavantajıdır. Standartlaşdırma bir işi bir qaydaya salmaq üçün
potensiala malikdir. Standartlar tətbiq olunduqdan sonra qısa müddətdə status-kvo
halına gəlir və korporativ mədəniyyətə kök sala bilər və dəyişikliyə ehtiyac olduqda
onları dəyişdirməyi çətinləşdirir. Bununla birlikdə, bazar şərtləri tez-tez dəyişir və
sürətlə dəyişən şirkətlər onlardan faydalanmaq üçün ən yaxşı mövqedədirlər.
Standartlaşdırma, xüsusilə məhsul dizaynında yaradıcılığa pis gələ bilər.
Məhsullar coğrafi sərhədlər nəzərə alınmadan bazarlarda standartlaşdırıla bilsə də,
elektronikaya gəldikdə fərqli ölkələrdə fərqli sistemlər ola bilər. Beləliklə texnoloji
cihazlar standart spesifikasiyalara uyğun olaraq istehsal edilə bilər, lakin hər ölkədə
istifadə edilə bilməz. Hindistanda mövcud enerji 220 V, tezlik 50 Hz-dir. ABŞ-da cari
təchizatı 110-120 V, tezliyi 60 Hz-dir. Bu səbəbdən adapterlərdən digərində bir ölkədə
istehsal olunan texnoloji cihazlardan istifadə etmələri tələb olunur.
Qloballaşma dövründə belə mədəniyyətə əsaslanan fərqlər mövcuddur. Din
dünyadakı bir çox insanın həyatını təsir edən çox vacib bir amildir. Məsələn, vegeterian
49
olmayan qidalarda ixtisaslaşmış bir fast-food zənciri Hindistanda əhəmiyyətli bir
qazanc əldə etməzdən əvvəl yerli bazara uyğunlaşmalı idi. Ancaq zəncir vegeterian
olmayan qidaya və Hindistandakı istehsal prosesini təkrarlamağa yönəlmiş olsaydı,
gəlir zərər görərdi. Yerli bazarın spesifik təfərrüatlarını nəzərə almamaq və məhsulların
uyğunlaşdırılması bir sənaye və ya təşkilat üçün fəlakətə səbəb ola bilər.
Rəqabət dedikdə, yalnız rəqib sayının artmasından danışılmır. Məsələ
burasındadır ki, internetdə tam və ya qismən fəaliyyət göstərən müəssisələrin yeni
bazarlara çıxışı asan olur. Bu o deməkdir ki, fiziki bir iş yalnız yerli fəaliyyət göstərə
bilərsə, rəqəmsal bir şirkət yüzlərlə yeni bazara çıxa bilər. Bununla birlikdə, yeni
bazarlara giriş həm də özünüzün daha çox rəqiblə üz–üzə qalmağınız deməkdir. Axı,
yeni bir ölkədə istehlakçı auditoriyasına çatmaq istəyirsinizsə, yenə də yerli rəqibləri
ilə “mübarizə aparmalısınız”. Bu, yalnız hər yeni ölkədə xüsusi yerli rəqabətə sahib
olmaq deyil, həm də işiniz üçün daha ümumi bir rəqabət deməkdir.
Bir çox şirkət ümumi kampaniyalarla potensial müştərilərinə çatmağa çalışır. Bir
sıra reklamları və ya axtarış elanları yaradırlar və ümid edirlər ki, hər bir istifadəçi eyni
dərəcədə onları cəlb edəcəkdir. Problem yenə də tam eyni yanaşma ilə geniş bir kütləyə
çatmağa çalışmaqla müəyyən bir nöqtədədir. Hansı ki, demək olar ki, heç vaxt uğurlu
olmur, çünki insanlar məhsulun onlar üçün istehsal olunduğunu və onların xüsusi
ehtiyac və istəklərini qarşıladığını hiss etmək istəyirlər.
Şübhəsiz ən böyük beynəlxalq marketinq problemlərindən biri bütün bazarları
əhatə edəcək mənbələrin olmamasıdır. Bu, yalnız reklam büdcəsindən deyil, həm də
insan potensialından bəhs edir. Kampaniyalar üçün kifayət qədər büdcə olsa da, onları
idarə etmək üçün kifayət qədər insana ehtiyacınız var.
Dostları ilə paylaş: |