Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti

Qanday ishlab chiqarish
– tovarlar qaysi resurslar yordamida ishlab 
chiqariladi. Birinchi masala hal etilgach, ishlab chiqarish texnologiyasini 
tanlash– ishlab chiqarish omillaridan qanday birlikda foydalanilishini aniqlash.
Kim uchun ishlab chiqarish (natijalarga kim ega bo’ladi)
– bu tovarlarni 
taqsimlash tizimi qanday tuzilgani, kim tovarlarni iste’mol qilishi masalasi. 
Tanlash muammosi jamiyat oldiga
quyidagi UCH ASOSIY MASALAni qo’yadi: 
Ishchi kuchi 
yer 
kapital 
Resurslar 
cheklangan 
Ehtiyojlar 
TABIIY 
manaviy 
ijtimoiy 
cheksiz 

---

7 
2-savol. Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida shakllanishi
4-ilova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Merkantilizm - 
jamiyatning boyligi puldan,
 
oltindan iborat bo’lib, u savdoda, 
asosan tashqi savdoda paydo bo’ladi va ko’payadi, deb tushuntiradi. 
Merkantilizm – italyancha “mercante” so’zidan olingan bo’lib, “savdogar” 
degan ma’noni anglatadi. Bu oqimning namoyondalari: V.Staffod, T.Man, 
A.Monkreten, Jon Lou, G.Skaruffi va boshqalar.
Fiziokratlar - 
jamiyatning boyligi qishloq xo’jaligida vujudga keladi degan 
g’oyani ilgari
suradilar. Bu ta’limotning asoschisi F.Kene (1694-1774y.) 
hisoblanadi.
 
Klassik siyosiy iqtisod
- 
boylikning faqat qishloq xo’jaligida emas, balki 
sanoat, transport, qurilish va boshqa sohalarda ham yaratilishini isbotlab berdi. 
U.Petti (1623-1686 y.) boylikning manbai yer va mehnat ekanligini e’tirof 
etgan. Mehnat boylikning otasi, yer uning onasi degan ibora unga tegishlidir. 
A.Smit “Xalqlar boyligining tabiati va sabablari to’g’risida tadqiqot” 
(1776 y.) asarida talab va taklif asosida shakllanadigan erkin narxlar asosida 
bozor o’z-o’zini tartibga solishi “ko’rinmas qo’l” g’oyasini ilgari suradi. 
Insonni faollashtiradigan asosiy rag’bat shaxsiy manfaatdir deb ko’rsatadi. 
D.Rikardo qiymatning turli sinflar daromadlari va foydaning yagona
manbai mehnat ekanligini ko’rsatadi.