Qаz хiDMƏTİ İŞÇİSİNİn sоrğu kitаbi

Kompressor stansiyalarının avadanlığının hesabatı 
Qaz turbinli kompressor avadanlığının işçi parametrlərini 
hesabladıqda aşağıdakılar müəyyən olunur: 
verilmiş parametrlərin gətirilmiş göstəriciləri; hesabat elementinin 
(tam basqı əmələ gətirən sıxıcı kompressor yaxud tam basqı əmələ 
gətirməyən ardıcıl qoşulmuş sıxıcı kompressorlar) gətirilmiş 
xarakteristikalarında KS-in işçi nöqtələri; gətirilmiş xarakteristikalarda 
KS-in işçi nöqtələrinin koordinatları üzrə axtarılan parametrlərin 
gətirilmiş göstəriciləri; axtarılan parametrlərin həqiqi göstəriciləri.
Gətirilmiş xarakteristikalar aşağıdakıları nəzərə almağa imkan 
verir: sıxıcı kompressorun girişində qazın həqiqi parametrlərinin (
Z, R, 
T
giriş
) gətirilmiş parametrlərdən (
Z
g
, R
g
, T
g
) kənarlaşması; sıxıcı 
kompressorun fırlanmasının faktiki tezliyinin
n
onun nominal 
tezliyindən kənarlaşması 
n
n
.
Aqreqatların qoşulması sxemi 
Qaz turbin ötürücülü KS-in işçi parametrlərinin hesablanması 
zamanı aşağıdakılar müəyyən olunmalıdır. 
1. Qaz sabiti (J/(kq∙K)): 
R=
288
/
Δ, burada 288 – havanın qaz 
sabitidir. 
2. Qazın sıxılma əmsalı 
Z
. 
3. Standart şəraitdə (
p
=0,1033MPa, 
T
=293K) qazın xüsusi çəkisi 
(N/m
3
): 
γ
=1,206∙Δ, burada 1,206 – standart şəraitdə havanın 
xüsusi çəkisi. 
4. Sovurmada qazın xüsusi çəkisi
: γ=p
sov
/(Z∙R∙T)
, burada
p
sov
və
T
- sovurmada qazın müvafiq olaraq təzyiq və temperaturunun 
absolyut göstəriciləri. 
5. Sıxıcı kompressorlar qrupunun məhsuldarlığı (mln.m
3
/gün): 
q
k
=q
KS
/m
, burada 
q
KS
 
– birtipli qaz-ötürücü aqreqatlarla təmin 
olunmuş KS-nin məhsuldarlığı, 
m
– paralel işləyən maşınların 
sayı. 
Sxem №1 
Sxem №2 
Sxem №3 
Sxem №4 

---

82 
6. Birinci dərəcəli sıxıcı kompressorların həcmi məhsuldarlığı 
(m
3
/dəqiqə): 
q=q
k
∙γ
n
/(
1440
∙γ).
7. Gətirilmiş həcmi məhsuldarlıq (m
3
/dəqiqə): 
[q]
g
=(n
n
/n)q, 
burada 
n
n
– sıxıcı kompressorun rotorunun fırlanmasının nominal 
tezliyi, 
n 
– faktiki fırlanma tezliyi. 
8. Gətirilmiş fırlanma tezliyi:
zRT
T
R
z
n
n
n
n
g
g
g
n
g
n
burada z
g
, R
g
, T
g
– sıxıcı kompressorun xarakteristikası üzrə 
müəyyən edilən qazın parametrləri.
9. Sıxıcı kompressorun xarakteristikası üzrə müəyyən edilən 
sıxılma əmsalı. 
10. Sıxıcı kompressorun xarakteristikası üzrə qəbul edilmiş 
[Q
i
]
g
 
və 
[n/n
n
]
g
göstəriciləri əsasında tapılmış gətirilmiş nisbi güc 
[
N
i
/γ
n
]
g
. 
11. Sıxıcı kompressorun istifadə etdiyi daxili güc (kVt):
 
N
i
=[
N
i
/γ
n
]
g
∙γ∙(n/n
n
)
g
3
.
12. Ötürücünün muftasında güc (kVt): 
N=N
i
+N
mex
, burada 
N
mex
– 
mexaniki itkilər. 
13. Sıxıcı kompressorun çıxışında qazın temperaturu (K): 
r
r
gir
sk
T
T
1
burada 
T
gir 
- sıxıcı kompressorun girişində qazın temperaturu,
r
– qazın politropunun göstəricisi, 1,3÷1,31 bərabərdir. 
14. Sıxıcı kompressorun çıxışında qazın təzyiqi: 
P
sk
=P
gir
∙ε
, 
burada 
P
gir
- sıxıcı kompressorun girişində qazın təzyiqi. 
15. Pompajsız iş şəraiti 
q/q
min
>1,1, burada 
q
min
– rotorun 
fırlanmasının gətirilmiş nisbi tezliyi üçün minimal məhsuldarlıq. 
16. Mərkəzdənqaçan sıxıcı kompressor üçün qaz turbin 
qurğusunun gücünü aşağıdakı düsturla müəyyən edirlər: 
1033
,
0
273
1
3
0
3
3
a
t
Ne
n
e
p
e
p
t
t
t
k
K
N
N

---

83 
burada 
N
e
n
- qaz turbin qurğusunun nominal gücü; 
K
Ne 
- qaz turbin 
qurğusunun texniki vəziyyətinin əmsalı;
K
t
– atmosfer havasının 
təsirini nəzərə alan əmsal; 
t
3
- qaz turbin qurğusunun girişində havanın 
temperaturu;
t
3
0
- qaz turbin qurğusunun girişində havanın nominal 
temperaturu; 
p
a
- dəniz səviyyəsindən yuxarı hündürlükdən 
H
asılı 
olaraq atmosfer havasının təzyiqi:
H, m 
p
a
, MPa 
H, m 
p
a
, MPa 
0 
0,1033 
1750 
0,0836 
250 
0,1002 
2000 
0,081 
500 
0,0973 
2250 
0,0783 
750 
0,0945 
2500 
0,0757 
1000 
0,0916 
2750 
0,073 
1250 
0,089 
3000 
0,074 
1500 
0,0863 
Qaz turbin qurğusunun girişində havanın temperaturu (
0
C): 
t
3
=t
a
+δ
t
+δ
i
+δ
ss 
burada 
t
a
– atmosfer havasının hesablanmış temperaturu (iqlim sorğu 
kitabı üzrə müəyyən olunur); 
δ
t
- iqlim göstəricilərinin dəyişkənliyinə 
təshih (orta aylıq temperatur üçün 
δ
t
=2,5
0
C, sezon üçün 
δ
t
=1,5
0
C);
δ
i
- qaz turbin qurğusunun girişində havanın yerli isidilməsinə təshih, 
2,5
0
C bərabərdir; 
δ
ss
– yay vaxtı su soyuducusunun işlədiyi zaman 
nəzərə alınan təshih, 6÷10
0
C bərabərdir. 
Mərkəzdənqaçan sıxıcı kompressor üçün qaz turbin qurğusunun 
gücü (
N
e
) 1,2
N
e
n
artıq olmamalı, göstərici artıq olduqda 
N
e
=
1,2
N
e
n
.