41
Beynəlxalq ticarət qarşı-qarşıya gələn iki əmtəə axının-
dan - idxal və ixracdan ibarət olmaqla, ilk növbədə ticarət
saldosu və ticarət dövriyyəsi ilə səciyyələnir:
İxrac - xaricə daşınma üzrə əmtəə satışı
deməkdir;
İdxal - xaricdən ölkəyə daşman əmtəələri nəzərə alır.
Ticarət dövriyyəsi (trade turnover)- idxal və ixrac üzrə
dəyər həcminin cəmidir.
Dünyada qəbul olunmuş standartlara görə, beynəlxalq
ticarət – idxal - ixrac prosesləri üzrə aparıcı element müvafiq
gömrük hesabatlarında dövlət sərhədləri keçən əmtəələr üzrə
qeydiyyat sayılır. Bu zaman əmtəənin sahibini dəyişib-dəyiş-
məməsi heç bir əhəmiyyət daşımır. Məsələn, hətta ABŞ şirkəti
İBM öz kompüterlərini Rusiya nümayəndəliyinə verib və ya
satmışdırsa, hər iki halda ABŞ ixracatçı, qarşı tərəf isə idxalçı
sayılır.
İdxal və ixrac əmtəənin beynəlxalq hərəkətini səciy-
yələndirən iki əsas vacib anlayışlardır. Bu anlayışlar, beynəl-
xalq ticarətin təhlili və praktiki məqsədləri üçün istifadə olu-
nur. Ticarət saldosu və dövriyyəsi də, eyni zamanda çox böyük
analitik və praktiki əhəmiyyətə malikdir, amma idxal və ixrac
göstəricilərinə nisbətən az istifadə olunur.
Dostları ilə paylaş: