Qida kimyasından mühazirələr. MƏRuzəÇİ: dos. Həşimov Xalıq Məhəmməd oğlu
Yüklə 86,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5. Spirtə qıcqırma
146 3-fosfoqliserin turşusu fosfoqliseratmutaza (izomeraza sinifinə aiddir) fermentinin təsiri ilə izomerləşərək 2-fosfoqliserin turşusuna çevrilir. Sonra 2-fosfoqliserin turşusu enolaza fermentinin təsiri ilə bir su molekulu itirərək yüksək eberjili maddəyə enol formaya 2-fosfoenolpiroüzüm turşusuna çevrilir. Bu reaksiyanın nəticəsində əmələ gələn enerjinin molekuldaxili paylanması (bölünməsi) baş verir. Enerjinin çox hissəsi 2-fosfoenolpiroüzüm turşusunun makroergik rabitəsində toplanır. Hansı ki, bu birləşmə hüceyrədə ən çox enerjiyə malik olan (enerjini özündə toplayan) fosfatdır. Sonrakı mərhələdə bu birləşmə piruvatkinaza fermentinin təsiri ilə 1 molekul fosfat turşusu itirməklə enolpiroüzüm turşusuna, o, da öz növbəsində piroüzüm turşusuna çevrilir. Bu mərhələdə də ehtiyat enerji ATF-də toplanır. Qlükolizin ümumi balansına nəzər salsaq görərik ki, bir molekul qlükozanın parçalanmasından iki molekula süd turşusu və iki molekula ATF sintez olunur. Qliseraldehid-3-fosfatdan CH 2 ADF ATF CH 2 CH 3 OH C−O~P=O Piruvatkinaza C−OH C = O O OH O O C C C OH OH OH 2-Fosfoenolpiro- Enolpiro- Piroüzüm üzüm turşusu üzüm turşusu turşusu OH CH 2 −O−P=O Fosfoqliseratmutaza CH 2 OH OH (izomeraza) OH CHOH CH−O−P=O O O OH C C OH OH 3-Fosfoqliserin 2-Fosfoqliserin turşusu turşusu CH 2 OH CH 2 OH OH CH−O−P=O Enolaza C—O~P=O + H 2 O O OH O OH C C OH OH 2-Fosfoqliserin 2-Fosfoenolpiroüzüm turşusu turşusu 147 piroüzüm turşusuna 2NADN + 2H + şəklində dörd elektron keçir. Ümumi şəkildə bu proses aşağıdakı kimidir. Qlükoza + 2ATF + NAD + +2F m +4ADF + 2NADN + 2H → → 2 Süd turşusu + 2ADF+2NADN + 2H +2NAD + + ATF + 2H 2 O Sağ və sol tərəfdə olan eyni molekulları ixtisar etdikdə tənlik aşağıdakı sadə formaya keçir. Qlükoza + 2F n + 2ADF → 2Süd turşusu + 2ATF + 2H 2 O Termokimyəvi proses nöqteyi nəzərinə görə bu ümumi tənlik iki yerə ayrılır. Birincisi qlükozanın süd turşusuna çevrilməsi - ekaotermik proses mol Coul K G 9 , 196 0 1 , ikincisi ATF-in biosintezi – endotermik proses 2F n + 2ADF → 2ATF + 2H 2 O, mol Coul K G 1 , 61 0 2 mol Coul K G ATF 6 , 30 0 qəbul etsək, onda aşağıdakı kimi alarıq. mol Coul K G G G 5 , 138 6 , 61 9 , 196 0 2 0 1 0 Standart enerjinin 0 G dəyişməsinin analizi göstərir ki, qlükozanın süd turşusuna çevrilməsi prosesində ayrılan enerji mol Coul K G 9 , 196 0 2 mol ATF-in sintezini tam təmin edir. Ancaq qlikogenelizdə bir molekul qlükozadan üç molekul ATF sintez olunur. Qlikoliz və qlikogenoliz prosesində enerjinin istifadə effektivliyi (hansıki ATF molekulunda toplanır) 35-40% təşkil edir. Enerjinin qalan istifadə olunmayan 60-65%-i isə istilik şəklində ayrılır. Qlikoliz prosesi enerji nöqteyi nəzərincə az effektivdir, çünki orqanizm üçün lazım olan enerjinin alınmasına çoxlu miqdarda karbohidrat istifadə edilir (sərf edilir). Ancaq fizioloji nöqteyi nəzərincə qlikoliz sərfəlidir. Orqanizm öz funksyalarını oksigen çatışmazlığı şəraitində də yerinə yetirməlidir. Həmçinin qlikoliz prosesinin aralıq məhsulları orqanizmdə digər maddələrin biosintezi üçün lazımlı materialdır. 5. Spirtə qıcqırma: Bir çox maya və mikroorqanizmlər üçün şəkərləri spirtə qıcqırtma xarakterikdir. Bu prosesdə qlükoza son məhsul olaraq etil spirtinə və karbon qazına parçalanır. Qlikozanın spirtə qıcqırma prosesi qlikoliz prosesinin mərhələlərinə çox oxşardır. Ancaq son mərhələlərdə bəzi fərqli cəhətlər ayrılır. Belə ki, piroüzüm turşusu ilk mərhələdə piruvatdekarboksilaza fermentinin təsiri ilə dekarboksilləşərək asetaldehidə və CO 2 -yə parçalanır. Bu prosesdə piruvat- dekarboksilaza fermenti onun koferment hissəsi tiaminpirofosfat (karboksilaza) və Mg 2+ ionu fəallaşır. Yüklə 86,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|