Qilayotga asosiy muammolari

часть
2
 
«
Научный импульс
»
сентябр
, 2022
689 
2017 yil boshida “Toshkent” fond birjasining bozor kapitallashuvi 2,1 milliard dollarni 
yoki YaIMning 3% dan kamini tashkil etgan bo'lsa, dunyoda bu ko'rsatkich o'rtacha 82% ni 
tashkil qiladi. “Toshkent” fond birjasi savdolarining o'rtacha kunlik aylanmasi 2016 yilda 
325 000 dollarni tashkil qilgan bo’lsa, bu ko’rsatkich Tokio birjasida ayirboshlashlar miqdori 
22,9 milliard dollarni tashkil etdi. 
2016 yil sentyabr oyida Koreya fond birjasi bilan hamkorlikda respublika Fond bozori 
uchun yagona dasturiy-texnik kompleks ishga tushirildi va o’sha kundan boshlab,
tranzaktsiyalar miqdori ikki barobarga oshdi. Toshkent fond birjasi va Yaponiyaning Japan 
Exchange Group Inc. o’rtasida 2014 yil 8 aprelda o'zaro anglashuv memorandumini 
imzoladi va uzoq muddatli hamkorlik toʻgʻrisida oʻzaro kelishuvni erishdilar.
Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi fond bozori jadal rivojlanmoqda, ammo 
shunga qaramay, uning qator muammolari mavjud. Respublika Fond bozoridagi 
aksiyalarning umumiy qiymati 25 trillion so‘mni tashkil qiladi, ammo bu davlat YaIMga 
nisbatan 6 foizga ham yetmaydi. Mazkur ko‘rsatkich bo’yicha dunyodagi bazi 
mamlakatlarda: masalan, Singapurda 188 foiz, Malayziyada 112 foiz, Rossiyada 34 foizni 
tashkil etadi. Respublikamizda 2021 yilda chiqarilgan barcha davlat obligasiyalari valyuta 
birjasi orqali faqatgina tijorat banklariga sotilgan. Respublika Fond bozorida professional 
ishtirokchilari soni 100 tani ham tashkil qilmaydi. Shu sababli ham 2020-2025 yillarda 
mamlakatimiz fond bozorini rivojlantirish maqsadida maxsus strategiya ishlab chiqish 
rejalashtirilgan. Erkin muomaladagi jami qimmatli qog‘ozlarning yalpi ichki mahsulotga 
nisbatini 2025 yil oxirigacha kamida 10-15 foizga yetkazish mo‘ljallangan. 
2009-2017 yillarda O'zbekiston qimmatli qog'ozlar bozoridagi savdo hajmi va fond 
bozorining ulushi (milliard so'm).