44
ko`rsatkichlarini oshiradi. Kuch mashqlarini bajarishda ko`ngilsiz
xodisalarning
oldini olish uchun bir necha asosiy qoidalarga rioya qilish kerak:
1) fakat zarur bo`lgan xollarda, qisqa vaqtli maksimal kuchlanish vaqtidagina
zo`rga yo`l qo`yish mumkin;
2u
yangi shug`ullanuvchilarga chegara va chegaraga yaqin kuchlanishli
mashqlarni ko`p bermaslik kerak;
3) kuch mashqlarini bajarishdan oldin maksimal darajada chuqur nafas
olmaslik kerak, bu ko`krak qafasidagi bosimni va zo`r vaqtida bo`ladigan
o`zgarishlarni oshirib yuboradi;
4) tovush naychalari oraligi toraygan vaqtda
nafas chiqarishdagi kuch
kO`rsatgichlari ham zo`rdagi kabi bO`lganligi uchun, nafasni tO`xtatmay chiqara
turib maksimal zo`r berish mumkin;
5) yangi shug`ullanuvchilar mashqning o`rtalarida,
nafas olish va nafas
chiqarishlarini talab etish kerak.
Kuch mashklarini bajarishda gavda xolatinish ahamiyati.
Inson namoyon qilishi mumkin bo`lgan kuch uning gavda xolatiga bog`liq.
Xar bir harakat uchun gavdaning eng ko`p va eng kam kuch namoyon bo`ladigan
xolatlari bor. Buni amalga oshirishni uchta yo`li bor.
Birinchi yo`l — gavdaning dastlabki xolagini tanlash. Ikkinchi yo`li —
maxsus moslamalardan va amortizatorlar bilan bajariladigan mashqlardan
foydalanishdir. Amorgizator va espanderlar bilan bajariladigan mashqlarning
qimmati ham mana shundadir.
Uchunchi yo`li — mashqlarni kam tezlikda bajarishdir.
Airim muskul
gruppalarining kuchi bir —biridan farq qiladi. Turli muskul gruppalari maksimal
kuchining nisbatini kuch topografiyasi deb atash qabul qilingan. Biron bir
kishidagi kuch topografiyasi xaqida to`liq tasavvurga ega bo`lish
uchun uning
mumkin qadar kup muskul gruppalari kuchini o`lchash kerak. Sport bilan
shug`ullanmaydigan kishilarda yuklama kuchiga qarshilik ko`rsatuvchi muskullar,
qaddini va oyoqlarini rostlovchi, qo`llarni bukuvchi
muskullar eng yaxshi
rivojlangan bo`ladi. Agar kuch mashqlaridan mashg`ulot asosiy qismining
45
boshlarida foydalanilsa, ularning samaradorligi ko`proq bo`ladi.
Ayrim vaqtlarda,
kuch mashqlarini dars asosiy qismining oxiriga ko`chirishga to`g`ri keladi; bunda
bu mashqlar shug`ullanuvchilarorganizmiga kamroq tahsir ko`rsatadi.
Xar xil sport turlaridagi trenirovka mikrotsikllarida kuch mashqlari turli
kunlarda o`tkaziladi. Sportning tezkor — kuchlilik turlarida kuch mashqlarini
tsiklning dam olish kunidan keyingi birinchi kunidayoq o`tkazish tavsiya qilinadi.
Kuch mashqlari mashg`ulotlari chastotasi qator faktorlarga, shug`ullanuvchilarning
tayyorgarlik darajasiga bog`liqdir. Tajribalar yangi shug`ullanuvchilar bilan
xaftada 3 mashg`ulot o`tkazish samarali bo`lishini, lekin xafgada 1, 2 yoki 5
mashgulot o`tkazish esa foydaliroq bo`lishini ko`rsatadi.
Malakali sportchilarda
mashg`ulotlar chastotasi ortiqroq bo`lishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: