R valijonov, O. Qobulov, A. Ergashev

tadqiqotchilar shaxsni o'rganishda xarakter nuqtayi nazaridan yondashishni ko‘zda
tutadilar. Ya’ni menejerga xos bo‘lgan xarakter shakllantirish mumkin bo‘Isa,
bunday sifatlarga ega bo‘lgan kishilami topish mumkin. Tadqiqotlar natijasi
ko‘rsatadiki, xarakter xususiyatlarini o‘lchamlari bo‘yicha aniqlash juda qiyin,
chunki ba’zi hollarda eng aqllilik ham menejmentda birinchi darajali ahamiyatga
ega bo‘lmasligi mumkin. Shunday qilib, aniqlandiki, xarakter xususiyatlari
konsepsiyasi kengaydi.
Shu munosabat bilan savol paydo bo‘ladi: Menejment fani mavjudmi?
Menejmentni o‘rganishga birinchi ulkan qadam ilmiy boshqarish harakatini
boshqargan F. Teylor (1856—1915) tomonidan qo‘yilgan. Uni inson samaradorligi
emas, tashkil qilish faoliyati samaradorligi qiziqtirdi, u esa ilmiy boshqarish
maktabining rivojlanishiga asos soldi.
Ilmiy boshqarish konsepsiyasini ishlab chiqish evaziga menejment ilmiy
tadqiqotlarining mustaqil bo'lishi deb tan olingan. 0 ‘zining «Fabrikani boshqarish»
(1903) va «Ilmiy menejment prinsiplari» (1911) ishlarida F. Teylor ishchi
harakatini xronometraj standartlash usullari va mehnat qurollari yordamida
o‘rganishga asoslangan bir qancha mehnatni tashkil qilish usullarini ishlab
chiqdi. Uning asosiy boshqarish prinsiplari quyidagicha: agar men kishilami
ilmiy asosda tanlab olsam, ilmiy asosda ulami tayyorlasam, ba’zi omillami
mavjud qilsam, ish va insonni yagona tizimga birlashtirsam, unda men individual
ishchi kuchi tomonidan bajarilganda ko‘proq mehnat unumdorligi olishim
mumkin. F. Teyloming asosiy xizmati shundan iboratki, u «Ilmiy boshqarish»
maktabi asoschisi sifatida mehnatni me’yorlash asoslarining metodologiyasini
ishlab chiqdi, ish operatsiyalarini standartladi, amaliyotga ishchilami tanlab