Raqobat kuchlari nazariyasi reja

Raqobat kuchlarini bilish - raqobatbardoshlikning asosiy omili

Raqobatning besh kuchi quyidagilar:

• Mavjud kompaniyalar uchun yangi raqobatchilar, yangi qatnashuvchilarni bozorda paydo bo‘lishi imkoniyati;

  
  

• Iqtisodiy munosabatlar ishtirokchilariga ta’minotchilaning ta’sir etish imkoniti;

  
  

• Xaridorlarning bozorda hukmronligi (runochnaya vlast);

  
  

• Ma’lum tovar o‘rinbosarlarining bozorda paydo bo‘lish imkoniyati;

  
  

• Bozorda faoliyat yuritayotgan kompaniyalar o‘rtasidagi raqobat.

  
  

Birinchi kuch, bozorda mavjud kompaniyalar tomonidan to‘siqlar mavjud bo’ladi.Tarmoqqa kirishdagi to’siqlar turli sabablarga ko’ra tug’ilishi mumkin va turli xarakterga egadir.
Tarmoqqa raqobatchilarni kirishini cheklash, to‘siqlarni tug‘dirish, yaratish uchun 6 ta shart-sharoit ko‘rsatiladi:

• Ishlab chiqarishning yuqori masshtabi,tejashni yaratadi,qachonki bozorda yangi kompaniya xulq atvoriga juda ta’sir etadi.Masshtab hisobiga tejash yangi firma uchun uncha qat’iy bo‘lmagan sharoitdir.

  
  

• Mahsulot differenstiastiyasi

  
  

• Nisbatan yuqori xarajatlar

  
  

• Kapitalga ehtiyoj

  
  

• Taqsimot kanallari.

  
  

Masalan: Mobil aloqa bozorida yangi raqiblarni kelish imkoniyati uncha katta emas. Bu shu bilan tushuntiriladiki, bozor shakllangan faoliyatni amalga oshirishi uchun katta xarajatlar talab etiladi,shuningdek tarmoqqa kirishdagi yuqori to‘siqlar

bilan birgalikda. Bu ushbu tarmoqning faoliyatida raqobat kuurashida aks etadi va uning xususiyatlarini yaratadi. Bozor ishtirokchilari yangi kompaniyalar tamonidan raqobatdan qo‘rqmaydi.
Ikkinchi kuch ta’minotchilarni bozor kuchi.
Ular taklif etayotgan tovarlar yoki xizmatlarni narxini va sifatini o‘zgarishi imkoniyati bilan ifodalanadi.

3.