Rauf Məlikov Nizami İbrahimov MƏKTƏBLİNİn tarix lüĞƏTİ
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Üçlər paktı
- Üçüncü respublika
- "Üçüncü reyx"
- Ümumrusiya müsəlmanları qurultayı
394
başlanmasına səbəb oldu. Müharibə parlament üçün uğursuz başlansa da, Kromvelin başçılığı ilə parlamentin "yeni tipli" ordusu yaradıldıqdan sonra o, kral qoşunları üzərində qələbə çaldı. Presviterianlar inqilabı bitmiş hesab edirdilər, independentlər, levellerlər və xalq isə onun davamını və dərinləşdirilməsini istəyirdilər. Presviterianlar ordunu buraxmağa səy göstərdilər və independentləri parlamentdən uzaqlaşdırdılar. Buna cavab olaraq 1647-ci ilin avqustunda ordu Londona daxil oldu və presviterianların liderlərini parlamentdən qovdu. Qərarların natamamlığından və yarımçıqlığından narazı qalan levellerlər independentlərlə sazişi pozdular, amma onların çıxışları amansızlıqla yatırıldı. İkinci vətəndaş müharibəsi (1648 - 49) başlayanda isə independentlər yenidən levellerlərlə ittifaq bağladılar, Presviterianlar kralla danışıqlara daha bir cəhd göstərdilər, lakin ordu rəhbərliyi tərəfindən 1648-ci il dekabrın 6-da "Prayd təmizləməsi" deyilən tədbir nəticəsində presviterianlar parlamentdən qovuldular. Tezliklə kral məhkəməyə verildi və edam olundu. İngiltərə respublika elan edildi. "Uzunmüddətli parlament"in sonrakı siyasəti burjuaziyanın və yeni zadəganların varlanmasına yönəldilmişdi, bu isə var-yoxdan çıxan xalqın narazılığına səbəb oldu və o hər an açıq çıxış etməyə hazır idi. Onun qarşısını almaq üçün Kromvel 1653- cü il aprelin 20-də hərbi zor işlətməklə "Uzunmüddətli parlamenti" qovdu və hakimiyyəti öz əlinə alaraq protektorluğunu qurdu.
- Bismarkın təşəbbüsü ilə Almaniya, Avstriya-Macarıstan və İtaliyanın 1882-ci ildə yaratdıqları hərbi-siyasi blok. Onun əksinə olaraq İngiltərə, Fransa və Rusiya Antantanı yaratdılar.
sentyabrın 27-də bağlanmış hərbi saziş. Dünyanı iştirakçı ölkələr arasında bölüşdürməyi nəzərdə tuturdu. Almaniya və İtaliyaya Avropada, Yaponiyaya isə Asiyada yeni "qayda-qanun" yaratmaq rolu nəzərdə tutulmuşdu. üçtarlalı əkin - üçtarlalı əkin sistemi tətbiq edildikdə tarla 3 yerə bölünür, növbə ilə dincə qoyulur, payızlıq və yazlıq əkinlər aparılır. XVIII əsr - XIX əsrin birinci yarısında Avropa ölkələrinin kəndli təsərrüfatlarında tətbiq edilirdi. Çoxtarlalı əkin sistemi ilə əvəz olunmuşdur. Üçüncü respublika - Fransada 1870 - 1940-ci illərdə mövcud olmuş respublika. Parisdə 1870-ci il sentyabrın 4-də baş vermiş inqilab nəticəsində imperator III Napoleon devrilmiş və respublika qurulmuşdur. İkinci imperiyanı əvəz etmişdir. Üçüncü respublikanın konstitusiyası Milli Məclis tərəfindən 1875-ci ildə cəmi bir səs çoxluğu ilə qəbul edilmişdir. İkinci Dünya müharibəsi illərində Fransanın Almaniya qarşısında 1940-cı il iyunun 22-də təslim olmasınadək mövcud olmuşdur.
395
("Üçüncü imperiya") - 1933-cü ildə Hitlerin hakimiyyətə gəlməsindən sonra nasistlərin faşist Almaniyasına verdikləri ad. Onlar "Birinci reyx" dedikdə "Alman milləti"nin "Müqəddəs Roma imperiyası"nı (962 - 1805), "İkinci reyx" dedikdə isə Almaniya imperiyasını (1871 - 1918) nəzərdə tuturdular.
ilahiyyatçı və qərardadları. ümumi seçki hüququ - qanunla müəyyən olunmuş yaşa çatmış bütün vətəndaşların dövlət hakimiyyəti orqanlarına keçirilən seçkilərdə iştirak etmək hüququ.
Moskvada keçirilmiş qurultay. Qurultay Ş.Əsədullayevin vəsaiti ilə tikilən və müsəlmanların ixtiyarına verilən binada keçirildi. Qurultaya Rusiyanın bölgələrindən 900 nümayəndə gəlmişdi. Qurultayın gündəliyində aşağıdakı məsələlər var idi: milli-ərazi muxtariyyəti, maarif və mədəniyyət haqqında, Müəssislər Məclisi haqqında, torpaq haqqında, siyasi təşkilatlar haqqında və s. Əsas mübahisələr milli-ərazi muxtariyyəti məsələsi üzrə aparıldı. Rusiyanın bir çox bölgələrinə yayılmış tatarlar yalnız mədəni muxtariyyət istəyirdilər. Bunun əleyhinə çıxış edən M.Ə.Rəsulzadə Rusiya Demokratik Federativ Respublikası tərkibində milli-ərazi muxtariyyəti yaradılması ideyasını təklif etdi. Səsvermə zamanı M.Ə.Rəsulzadənin təklifi səs çoxluğu qazandı. Qurultayın qətnaməsinə habelə icbari və pulsuz ibtidai təhsil, orta və ali məktəblərdə ana dilində dərs keçilməsi, rus dilinin xarici dil kimi tədris edilməsi və s. də salındı.
- hər hansı ictimai qrup və ya sinfin siyasi hakimiyyətə və ya dövlətə qarşı açıq silahlı çıxışı.
(lat. "Baxus") – Qədim Roma dinində bərəkət və şərabçılıq allahı, qədim yunanlardakı Dionisə uyğun gəlir. Vakxın şərəfinə dini bayramlar - vakxanaliyalar keçirilirdi. vakxanaliya - Qədim Romada Vakxın şərəfinə keçirilən dini bayramlar. Vakxanaliya iştirakçıları şərab içməklə özlərini ekstaz vəziyyətinə çatdırırdılar.
(1717 - 97) - "Vaqif" təxəllüsü ilə yazmış görkəmli Azərbaycan şairi və Qarabağ xanlığının vəziri. Vaqif Qıraq Salahlı kəndində (müasir Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunda) kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Mükəmməl təhsil alan Vaqif fars və ərəb dillərini də öyrənmişdir. Əvvəlcə Gəncədə yaşamış, sonra Qarabağa köçüb Tərtərbasar kəndində məktəbdə dərs demiş, bundan sonra isə Şuşada müəllimlik etmişdir.
Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|