Reja: yadroning bog’lanish va solishtirma bog’lanish energiyasi yadro kuchlari

Radioaktiv siljish qonuni.Atom yadrosining

bog’lanish energiyasi

Reja:

1. YAdroning bog’lanish va solishtirma bog’lanish energiyasi. YAdro kuchlari
2. Radioaktivlik hodisasi. Radioaktiv yemirilish turlari va zaralari
3. YAdro reaksiyalari
4. YAdroviy nurlanishlar. YAdroviy nurlanishlarni qayd qilish. Tezlatgichlar


1. Atom tuzilishi nazariyasiga kirish
Atom tuzilishi haqidagi yangi tasavvurlar birinchi bor 1904-yilda nazariy yo’l bilan Tomson tomomidan kashf qilingan. Uning hisoblashicha atomning radiusi - 1 Angstrem tartibida ekan.
1911-yilda Rezerford -zarrachalar bilan o’tkazilgan tajriba natijalariga asoslanib, Tomson modelining noto’g’ri ekanligini isbotladi. Rezerford modeliga asosan, atom markazida musbat yadro va bu yadroning atrofida, Quyosh atrofidagi planetalar kabi, manfiy zaryadlangan elektronlar aylanadi, atomning 99 % massasi yadroda jamlangan. Bu modelni atomning planetar modeli deb atalgan. Keyinroq bu modelning ham kamchiliklari borligi aniqlangan.
Bor Rezerford modeli kamchiliklarini hisobga olib, o’zining uchta postulatlarini ta’rifladi.

1. 
   Elektronlar yadro atrofida ma’lum statsionar orbitalarda aylanib, bu orbitalarga diskret energiyalar to’g’ri keladi;
   
2. 
   Atom yoki undagi elektronlar bir statsionar m-holatdan ikkinchi n- holatga o’tganda o’zidan nur chiqaradi yoki nur yutadi. Ushbu nurning chastotasi
   

(1.1)

shartdan topiladi.

3. 
   Orbita bo’ylab yadro atrofida harakatlanayotgan elektronning impuls momenti Plank doimiysiga karralidir:
   

(1.2)

bu yerda butun sonlar, - Plank doimiysi.

Bor o’z postulatlarini eng oddiy atom sistemasi – vodorod atomi nazariyasini yaratish uchun qo’llagan va uning asosida


(1.3)

kattalik – birinchi Bor orbitasining radiusi aniqlangan.