Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
uçotunda əks etdirilir və obyekt istismara təhvil verilən zaman satın alınma
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
273 uçotunda əks etdirilir və obyekt istismara təhvil verilən zaman satın alınma dəyərinə birləşdirilir. İnventarlaşma zamanı artıq çıxan torpaq, tikili və avadanlıqlar əvvəlcə uçota alınmayan, istismarda olan torpaq, tikili və avadanlıqlar kimi mədaxil edilir. Quraşdırma tələb edən avadanlıqların əldə edilməsinə və onun istismar yerinə gətirilməsinə təşkilatın çəkdiyi xərclər 113 saylı “Torpaq, tikili və avadanlıqlarla bağlı məsrəflərin kapitallaşdıniması” hesabında aynca subhesabda uçota alınır, burada o quraşdırmaya verilənə qədər öz əksini tapır və sonra quraşdırma üzrə bütün xərclər 113 saylı “Torpaq, tikili və avadanlıqlarla bağlı məsrəflərin kapitallaşdıniması” hesabında əks etdirilir. Quraşdırma başa çatdıqdan sonra obyekt faktiki məsrəflərlə uçota qəbul edilir, torpaq, tikili və avadanlıqların geniş təkrar istehsalı baş vermişdirsə, təşkilatda mövcud olan maliyyələşmə mənbələrindən asılı olaraq yığım fondunun, təşkilatın xalis mənfəətinin və ya keçən illərin bölüşdürülməmiş mənfəətinin işlərin maliyyələşdirilməsinə istifadə edilmiş məbləği qədər eyni zamanda əks etdirilir. Quraşdırma tələb olunan avadanlığı əldə edən zaman ödənilən əlavə dəyər vergisi onun inventar dəyərinə daxil edilmir, 241 saylı “Əvəz- ləşdirilən əlavə dəyər vergisi” hesabında uçota götürülür. Obyekt işə salındıqdan sonra əlavə dəyər vergisi, satılımş məhsullara (işlərə, xidmətlərə) görə ödənilən ƏDV-i üzrə büdcəyə olan borcun azalmasına altı ay ərzində hər ay bərabər hissələrlə silinməlidir. Əldə edilmiş quraşdırma tələb edən avadanlıq, əlavə dəyər vergisindən azad edilmiş məhsullann buraxılması üçün ayrılmışdırsa, onda onun əldə edilməsi zamanı ödənilən əlavə dəyər vergisi onların əldə edilmiş dəyəri ilə birlikdə uçota alınır, obyektin ilkin dəyərinə daxil edilir. Təhtəlhesab şəxsin nağd pulla hüquqi şəxsdən, nağd pullarla hesablaşmalann müəyyən edilmiş hədd normalan hüdudunda, fiziki şəxsdən isə - istənilən qiymətdə torpaq, tikili və avadanlıqları əldə etməyə hüququ vardır. Hüquqi şəxsdən əldə edilən obyekt, malgöndərənin ödəmə tələbnamə - tapşırığını təhtəlhesab şəxs vasitəsi ilə ödəməklə adi qaydada əks etdirilir. Fiziki şəxslərdən torpaq, tikili və avadanlıqların əldə edilməsini təsdiq edən əsas kimi yazılı formada satıcı ilə tərtib olunan alqı-satqı müqaviləsini elə tərtib etmək lazımdır ki, alqıya nəzarət etmək mümkün olsun (satıcının soyadını, adını, atasının adını, onun yaşadığı yeri və pasport məlumatları; əgər vətəndaş sahibkar kimi qeydiyyatdan keçibsə icazənin 274 nömrəsi və onun verildiyi tarix göstərilməklə). Əgər satıcı sahibkar və gəlir vergisinin ödəyicisi kimi qeydiyyatdan keçməyibsə, sövdələşməni həyata keçirən zaman onda müəyyən edilmiş qədər də gəlir vergisi tutmaq lazımdır. Əgər təşkilat fiziki şəxsdən mənzil, yaşayış evi, bağ evi, torpaq sahəsi, torpaq payı satın alan zaman gəlir vergisi qanunla müəyyən edilmiş qaydada hesablanır və tutulur. Nəqliyyat vasitələrini satın aldıqda, təşkilat büdcədənkənar ərazi yol fonduna müəyyən edilmiş qədərdə nəqliyyat vasitələrinin əldə edilməsinə görə vergi ödəyir, bu da əldə edilən obyektin ilkin dəyərinə daxil edilir. Bütün təşkilat-hüquqi formalarından olan təşkilatlar avtonəqliyyat satın alan zaman, avtonəqliyyat vasitələrinin əldə edilməsinə görə vergi ödəyirlər, o da əldə edilən avtomobilin, qoşqunun, yarımqoşqunun ilkin dəyərinə daxil edilir. Verginin hesablanması qaydası, müddəti təlimatla müəyyən edilir. Alqı-satqı, dəyişmə, lizinq və nizamnamə kapitalına haqlar yolu ilə avtomobil əldə edilən gündən 5 gün ərzində vergi ödənilir, əldə edilmə günü avtomobilin torpaq, tikili və avadanlıqlann tərkibinə hesaba alındığı gün hesab olunur. Torpaq, tikili və avadanlıqların daxil olması üzrə əməliyyatların mühasibat hesablarında əks etdirilməsi JV»
Əməliyyatların məzmunu Müxabirbşən hesablar Debet
Kredit
1
2
3
4
1
Hüquqi və fiziki şəxslərdən əvəzsiz olaraq istehsal təyinatlı torpaq, tikili və avadanlıqlar təşkilata daxil olub 111
335,611
2
Əvəzsiz olaraq alınmış istehsal təyinatlı torpaq, tikili və avadanlıqlann gətirilməsi üzrə xərclər silinib 341,343
202,531
521,522
533,244
538
3
Əvəzsiz alınmış avadanlıqlann quraşdıniması üzrə təşkilatın xərcləri obyektlərin ilkin dəyərinə daxil edilib:
a) əvvəlcə 113
201,202 531,521 522,533 və s.
b) obyekt istismara verildikdə 111
113
4
Qeyri-istehsal sferasının əvəzsiz alınımş torpaq, tikili və avadanlıqlan uçota qəbul edilib 111
335,611
5
Yeni yaradılan təşkilat torpaq, tikili və avadanlıqları mədaxil edib;
Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|