Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jarayonlarning
Yüklə 8,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Issiqlik o‘zgartkichlari.
| Elektromexanik o‘zgartkichlar.
Elektromexanik birlamchi o‘zgartkichlar kiruvchi mexanik kattaliklar (bosim, ko‘chish, kuchlanish, ...) ni chiquvchi elektr kattaliklar (kuchlanish, elektr toki, qarshilik, induktivlik, ...) ga o‘zgartirish uchun qo‘llaniladi. Elektromexanik o‘zgartkichlar ikki guruhga bo‘linadi: parametrik va generatorli o‘zgartkichlar. Generatorli o‘zgartkichlar - shunday o‘zgartkichki, ularda axborot oqimini shakllantirish uchun qo‘shimcha manbadan energiya talab qilinmaydi. Masalan, termopara temperaturani termoEYUKga aylantirib, energiyani faqat o‘lchash obyektidangina oladi. Shunday qilib, generatorli o‘zgartkichlarda energiya va axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘ladi. Parametrik o‘zgartkichlar - shunday o‘zgartkichlarki, ularda energiya va axborot oqimlarining yo‘nalishlari bir xil bo‘lmaydi. Xususan, agar obyektda qarshiligi temperaturaga bog‘liq bo‘lgan termorezistor o‘rnatilgan bo‘lsa, u holda axborot olish uchun asbobdan yoki o‘zgartkichdan termorezistorga tok o‘tkazish zarur. Tokning o‘zgarishi o‘lchanayotgan temperaturaning o‘zgarishi haqidagi axborot bo‘ladi. Axborot signalining intensivligi manba signali intensivligiga bog‘liq bo‘lib, bu parametrik o‘zgartkichlarning o‘ziga xos xususiyatidir. Issiqlik o‘zgartkichlari. Issiqlik o‘zgartkichlari quyidagi turlarga bo‘linadi: termoelektrik (termoparalar), termorezistorli (qarshilik termometrlari), termomexanik va manometrik. Issiqlik o‘zgartkichlaridagi chiqish kattaligi elektrik yoki noelektrik kattalik bo‘lishi mumkin, bu ular ishlashining fizik prinsipiga bog‘liq. Termoparalar. Keng tarqalgan termoelektrik o‘zgartkichlar – bu termoparalar hisoblanadi. Termoparalar ikki turli moddadan iborat o‘tkazgichlar uchlarini birlashtirib payvandlash orqali hosil qilinadi. O‘tkazgichlarning ikkinchi uchlari ikkilamchi asbobga ulanadi. Termoparaning ikkita metalning kavsharlangan uchi “issiq” ulanma, erkin uchlari “sovuq” ulanma deyiladi (16-rasm). A va V o‘tkazgichlar termoelektrodlar deyiladi. Temoparada hosil bo‘ladigan EYUK ga termoEYUK deyiladi. 50 TermoEYUK hosil bo‘lishining sababi erkin elektronlar zichligi ko‘proq metalning erkin elektronlar zichligi kamroq metalga diffuziyasi bilan izohlanadi. 16-rasm. Termopara zanjiri. Termoparaning “issiq” ulanmasi elektronlari qiziganda ularning harakat tezligi, “sovuq” ulanmaning elektronlari tezligiga nisbatan ortadi. Termoparaning “sovuq” ulanma uchlariga manfiy zaryadlar, “issiq” ulanma uchlariga musbat zaryadlar to‘plana boshlaydi. Bu potensiallarning farqi termoparaning termoEYuKni tashkil qiladi. Yüklə 8,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|